Category: συμβάν

1944-08-24: Αποβίβαση των Ιερολοχιτών στην Κάρπαθο

Views: 0

 

** αρθρο υπο συγγραφή **

Ο νέος «Ιερός Λόχος» συγκροτήθηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1942, στη Μέση Ανατολή, ως ελληνική «Μονάδα Ειδικών Δυνάμεων» με Διοικητή τον τότε Αντισυνταγματάρχη Πεζικού Χριστόδουλο Τσιγάντε. Ο Ιερός Λόχος έλαβε μέρος σε πολλές συμμαχικές καταδρομές κατά των Γερμανικών φρουρών του Αιγαίου.

Μια τέτοια καταδρομική επιχείρηση πραγματοποιήθηκε και στην Κάρπαθο, τη νύχτα της 24ης προς 25η Αυγούστου 1944. Έξι σχεδόν εβδομάδες πριν την  αποχώρηση των Γερμανών από την Κάρπαθο το βρετανικό σκάφος HDML-1381, διασχίζει το Καρπάθιο Πέλαγος. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 24ης Αυγούστου 1944 προσεγγίζει στα δυτικά παράλια της Καρπάθου. Οι Ιερολοχίτες με αργές και σίγουρες κινήσεις γλιστρούν από το σκάφος κι αποβιβάζονται οπλισμένοι στην περιοχή του όρμου Πρωνί των Πυλών.

Επικεφαλής του αποσπάσματος ήταν ο Λοχαγός Δ. Κωστολέτος, ενώ ακολουθούσαν ο Ανθυπολοχαγός Γ. Οικονομίδης, ο Λοχίας Ν. Προνοητής και ο Δεκανέας Γ. Σπανούδης. Μπροστά απ’ όλους πήγαιναν ο Δεκανέας Κωνσταντίνος Μιχ. Ψυλλής που καταγόταν από την Παρπαριά της μυροβόλου Χίου και ο στρατιώτης Στέργος Εμμ. Μανωλάς που καταγόταν από τη Σάλακο του σμαραγδένιου νησιού της Ρόδου. Ανίχνευαν και άνοιγαν το δρόμο στους υπόλοιπους τέσσερις Ιερολοχίτες.

Όμως η παραλία ήταν ναρκοθετημένη και για τα θαρραλέα παλικάρια ήταν θέμα τύχης να αποφύγουν το θάνατο και να μην πατήσουν επάνω στους κρυμμένους εκρηκτικούς μηχανισμούς.

Δυστυχώς ο εικοσάχρονος δεκανέας Κωνσταντίνος Ψυλλής θα έμενε για πάντα στην Κάρπαθο. Πάτησε πάνω σε μια Γερμανική νάρκη και στη στιγμή το σώμα του έγινε κομμάτια, ενώ δίπλα του ο Στέργος Μανωλάς κολυμπούσε στο αίμα. Λίγο πιο πίσω κρατούσαν τα τραύματα τους από τα θραύσματα ο Προνοητής και ο Οικονομίδης. Η αποστολή δεν είχε τύχη. Ο βαριά τραυματισμένος Μανωλάς μεταφέρθηκε αιμόφυρτος από τους συντρόφους του πίσω στο πλοίο κι αργότερα άφησε την τελευταία του πνοή στο ιταλικό Νοσοκομείο αιχμαλώτων, όπου και μεταφέρθηκε από τους Γερμανούς που κατέλαβαν το σκάφος.

Ο Κωνσταντίνος Ψυλλής τάφηκε στο νεκροταφείο των Πυλών, με όλους τους κατοίκους του χωριού να αποδίδουν όλες τις οφειλόμενες τιμές ακολουθώντας το κιβούρι του. Όσο για το Στέργο Μανωλά, αυτός κηδεύτηκε μετά την εκπνοή του αθόρυβα στην κατεχόμενη ακόμη τότε Ρόδο.

Τα Μνημεία των Ιερολοχιτών στην Κάρπαθο

  • 1978 – Συντριβάνι Καρπάθου
  • 2001 – Πρωνί, Πυλών
  • 2003 – Είσοδος της Κοινότητας Πυλών

Πηγές και αναφορές

  1. Σχετικό σημείωμα του Γιώργου Νικ. Τσαμπανάκη, 81ος εορτασμός της Επανάστασης της Καρπάθου, Αθήνα, 30/11/2025.

1944-10-17 – Κάρπαθος – Άφιξη Συμμαχικών Δυνάμεων

Views: 67

Την ημέρα αυτή έφτασαν στην Κάρπαθο οι Συμμαχικές Δυνάμεις με δύο πλοία το «Τερψιχόρη» και το «Κλήβελαντ». Οι δυνάμεις αποβιβάστηκαν και «κατέλαβαν» το νησί αμαχητί, μια που οι Ιταλικές δυνάμεις είχαν συνθηκολογήσει. Στην πραγματικότητα «παρέλαβαν» ειρηνικά τη διοίκηση του νησιού από την Ελληνική Επαναστατική Καρπαθιακή Επιτροπή (ΕΕΚΕ).

 

1944-10-14 Αμπουκίρ – Αλεξάνδρεια, Αίγυπτος – Άφιξη πλοιαρίου

Views: 55

Φωτογραφία του μνημείου της Ιμακολάτας στο Φοινίκι (λεπτομέρεια)

Το πλοίο της σωτηρίας «Κάρπαθος» γνωστό και ώς «Ιμακολάτα», φτάνει στο Αμπουκίρ και μετά στην Αλεξάνδρεια. Κομίζει την επιστολή που στις 7/10/1944 υπέγραψαν 53 αντιπρόσωποι της Καρπάθου και Κάσου, προς τις Ελληνικές και Συμμαχικές αρχές, με το οποίο δηλώνεται η επιθυμία του Καρπαθιακού και Κασιακού λαού για την Ένωση με την Ελλάδα.

Σχετικές πληροφορίες αναφέρονται στο λήμα: 1944-10-10 – Φοινίκι

(*υπό συγγραφή)

 

 

 

Α102 – Έγγραφο Αγγλικού Φρουραρχείου που αναφέρει την άφιξη του «Κάρπαθος» (Ιμακολάτα) στην Αλεξάνδρεια.

 

Σύγχρονος χάρτης που δείχνει τη κατά προσέγγιση διαδρομή του πλοίου «Κάρπαθος» (Ιμακολάτα) το 1944.

1965: 1ο Παγκαρπαθιακό Συνέδριο, Κάρπαθος

Views: 70

Οργανώθηκε και έλαβε χώρα στην Κάρπαθο, στο κινηματογράφο του Εμμανουήλ Διακίδη στα Πηγάδια.

*** Άρθρο προς συγγραφή ***

Πηγές

  1. Πληροφορίες του Δασκ΄άλου Ιωάννη Τσέρκη, Διαφάνι, Αύγουστος του 2023

Εκλογές : Εθνικές – Περιφεριακές και Δημοτικές

Views: 79

Περιφεριακές και Δημοτικές Εκλογές 8/10/2023

Εθνικές Εκλογές – 2023

2022-11-07 – Ανεμοστρόβιλος στην Κάρπαθο

Views: 103

 

Ένα σπάνιο φαινόμενο καταγράφηκε στο νησί της Καρπάθου. Ένας ανεμοστρόβιλος, μέρος της καταιγίδας «Εύα», την έπληξε στις 7/11/2022. Ευτυχώς χωρίς ζημιές, αφού πέρασε παραλιακά από την Αχάτα, το Βρόντη, και την Αμμοπή.

Πιθανόν η πρώτη εξώφθαλμη εμφάνιση της κλιματικής αλλαγής στο νησί (Φωτογραφία από το Βρόντη, του Νίκου Νταργάκη).

1920-08-08 Πυλές – Ύψωση της Ελληνικής Σημαίας

Views: 110

Λαμπρά μου κυανόλευκη, ο κόσμος σε ζηλεύει,
κι’ όποιος ζητά παρηγοριά, ‘πο σένα τη γηρεύγει.

Όπως δείχνει και η ιστορική φωτογραφία,  στις Πυλές της Καρπάθου 8 Αυγούστου 1920 έγινε η ανάρτηση της ελληνικής σημαίας με το μέσω της ιταλικής κατοχής. Φωτογραφία του γνωστού Φωτογράφου της εποχής Θανάση Τσιβγά [4].

Η πράξη αυτή διασώθηκε σε σχετικό άρθρο στην Καρπαθιακή Ηχώ [1]. Η φωτογραφία αυτή διασώθηκε ως ενθύμιο από χοροεσπερίδα του Συλλόγου των Απανταχού Καρπαθίων.

Ήταν η εποχή που Ελευθέριος Βενιζέλος είχε υπογράψει την συνθήκη των Σεβρών,  με την οποία θα Δωδεκάνησα θα παραχωρούντο στο ελληνικό κράτος.

Στο καμπαναριό κυματίζει η ελληνική σημαία που σύμφωνα με την μαρτυρία ανάρτησε ο αείμνηστος Βάσος Παπαδόπουλος. Στη στέγη έχουν σκαρφαλώσει αρκετοί κάτοικοι των Πυλών που χαιρετίζουν τη σημαία.

Σημ. Το λήμμα βρίσκεται σε συγγραφή

Πηγές – Αναφορ΄ές

  1. Σχετικό άρθρο Μοσχούλη στην Καρπαθιακή Ηχώ
  2. Φωτο-γρίφος στην Καρπαθιακή Ηχώ
  3. Κάρπαθος: Από του Μύθους στην Ένωση με την Ελλάδα, Ιστορικό Φωτοντοκυμαντέρ του Συλλόγου των Απανταχού Καρπαθίων
  4. Θανάσης Τσιβγάς, ο καλόγερος της Καρπάθου, του Μανόλη Δημελλά, Ροδιακή, 12/6/2019

1944-10-10 – Φοινίκι – Αναχώρηση του πλοιαρίου «Κάρπαθος» (Immacolata) για Αλεξάνδρεια

Views: 206

Το μνημείο του πλοιαρίου Κάρπαθος (Ιμμακολάτα) στο Φοινίκι της Καρπάθου.

Στις 10 Οκτωβρίου του 1944 αναχωρεί από το Φοινίκι το πλοιάριο «Κάρπαθος» (ή «Ιμακολάτα» [6]), που μετέφερε το μήνυμα της επαναστατημένης Καρπάθου και Κάσου προς την Εξόριστη Ελληνική Κυβέρνηση στο Κάϊρο καθώς και τους Συμμάχους [1], [3].

Σύμφωνα με το έγγραφο των Αγγλικών αρχών [2] που συνέλαβαν το πλοιάριο και τους επιβάτες του, διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα:

  1. Απόσπασμα από το μνημείο του πλοιαρίου της Σωτηρίας, Φοινίκι 2000

    [Το πλοιάριο μετέφερε τους παρακάτω επιβάτες]:

    1. Εμμανουήλ Πατσουράκης (καπετάνιος)
    2. Λάζαρος Κοσμάς
    3. Σοφοκλής Οικονομίδης
    4. Γεώργιος Χριστοδούλου
    5. Μιχαήλ Πιττάς
    6. Κωνσταντίνος Λαμπρίδης
    7. Νικόλας Σταματάκης
  2. [Το πλοιάριο ονομαζόταν] «Κάρπαθος» [το όνομα Ιμακολάτα δώθηκε από τους Ιταλούς κατακτητές [6]].
  3. Έφερε αναρτημένη Ελληνική Σημαία.
  4. [Είχε ικανότητα να μεταφέρει] 2 τόνους [φορτίου], και έφερε μηχανή 7 ίππων SCANDIS.
  5. Αναχώρησε από την Κάρπαθο στις 10 [Οκτωβρίου, 1944].
  6. Πέρασε από την Κάσο για καύσιμα στις 10 [Οκτωβρίου, 1944].
  7. Έφτασε [στο Αμπουκίρ – Abu Qir] στις 13 [Οκτωβρίου] 1700 και στην Αλεξάνδρεια στις 14  [Οκτωβρίου] στις  7 [το πρωί].

(Σημ. Σε αγκύλες καταχωρούμε ερμηνευτικά στοιχεία του εγγράφου)

Η διαδρομή προς την Αλεξάνδρεια

Ο παρακάτω χάρτης (google map) παρουσιάζει την κατά προσέγγιση ευθεία διαδρομή που ακολούθησε το πλοιάριο, από την Κάρπαθο, στην Κάσο, το Αμπουρκίρ (Abu Qir), την Αλεξάνδρεια και την επιστροφή στην Κάρπαθο (με τα αντιτορπιλικά Τερψιχόρη και Κλήβελαντ). Πρόκειται για μια διαδρομή 300 ναυτικών μιλίων  προς μια κατεύθυνση (550 χιλιομέτρων περίπου) που διένυσε το πλήρωμα με τα πενιχρά ναυτικά όργανα της εποχής σε μια εμπόλεμη ζώνη μέσα σε 3.5 μέρες (μέση ταχύτητα 3.5 ναυτικών μιλίων την ώρα).

Η επιστροφή στην Κάρπαθο

Τα πλοία «Τερψιχόρη» και «Κλήβελαντ» του Βρετανικού Ναυτικού επέστρεψαν στην Κάρπαθο στις 14-10-1944 μαζί με το πλήρωμα της Ιμμακολάτας/Κάρπαθος. Δυστυχώς το ιστορικό πλοιάριο βυθίστηκε όταν το Τερψιχόρη το ρυμουλκούσε  ή έμεινε στην Αλεξάνδρεια [3].

Η σπουδαιότητα της αποστολής στην Αλεξάνδρεια

Η αποστολή μετέφερε στην Ελληνική κυβέρνηση τη διακήρυξη της επανάστασης, απελευθέρωσης και Ένωσης με την Ελλάδα, Καρπάθου και Κάσου.

Υπογεγραμμένη από 51 αντιπροσώπους των νησιών έχει τη μορφή άτυπου δημοψηφίσματος, που τόσες φορές αρνήθηκαν οι κατακτητές. Συνοδευόμενη από την υποταγή των Ιταλικών στρατευμάτων στην Καρπαθιακή Επαναστατική Επιτροπή, κατοχυρώνει πολιτικά και νομικά το αίτημα του λαού. Ταυτόχρονα αιτείται τη συνδρομή των συμμάχων με τρόφιμα και εφόδια στον εξαθλιωμένο λαό των νησιών.

Άσχετα με την έκβαση των τότε γεγονότων (η Άγγλοι σύμμαχοι αγνόησαν τη διακήρυξη και δεν παραχώρησαν αμέσως την Κάρπαθο και Κάσο στην Ελληνική Κυβέρνηση), η πράξη των επαναστατών περιέχει θάρρος και διορατικότητα. Οι ηγέτες της Επανάστασης της Καρπάθου έπραξαν εκείνο που τους επέβαλαν οι προαιώνιοι πόθοι του λαού των νησιών.

Η διαδρομή του πλοιαρίου Κάρπαθος (Ιμμακολάτα) κατά προσέγγιση, από την Κάρπαθο, προς την Κάσο το Αμπουρκιρ και μετά την Αλεξάνδρεια. Διακρίνεται και η επιστροφή με Τερψιχόρη και Κλήβελαντ.

 

 

Φωτογραφίες

Το πλήρωμα του Κάρπαθος (Ιμμακολάτα) τη δεκαετία του 80 (Φώτο Yvonne Bolzano)

Στη φωτογραφία της Yvonne Bolzano, απεικονίζονται οι [7] :

ΣΤΑΜΑΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ,  ΚΩΣΤΑΣ ΛΑΜΠΡΙΔΗΣ, ΠΑΤΣΟΥΡΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ και δεξιά ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ.

Απουσιάζουν οι ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΚΟΣΜΑΣ ΛΑΖΑΡΟΣ και ΠΙΤΤΑΣ ΜΙΧΑΗΛ.

 

Λεπτομέρεια από το μνημείο της Ιμμακολάτας στο Φοινίκι

Αναπαράσταση πλοιαρίου «Κάρπαθος» (Ιμμακολάτα) από το Γιάννη Β. Χατζηβασίλη (2015)

Αναφορές και Πηγές

  1. «Πότε αναχώρησε το σκάφος “ΚΑΡΠΑΘΟΣ” (“IMMACOLATA”) από το Φοινίκι;», άρθρο του Γ. Τσαμπανάκη στα Καρπαθιακά Νέα, 10/10/2010
  2. Έγγραφο του Βρετανικού Ναυτικού που εντόπισε το πλοιάριο (Α102)
  3. Επαναστατικό Απελευθερωτικό Κίνημα της Καρπάθου – 5 Οκτωβρίου 1944, Ντίνου Αντ. Μελά, 2021, 2012
  4. Μνημείο Ιμμακολάτας στο Φοινίκι, φωτογραφία Μηνά Κωνσταντίνου, Ομάδα Αγαπάμε Κάρπαθο και Κάσο, Facebook, 9/10/2023
  5. 1944-10-07 – Απέρι – Διακήρυξη Επανάστασης, Απελευθέρωσης κ’ Ένωσης με την Ελλάδα, Καρπαθιοπαίδεια. Περιέχει το έγγραφο της Διακήρυξης.
  6. Το όνομα Immacolata έχει να κάνει με την υποχρεωτική υιοθέτηση από τα σκάφη ιταλικών ονομάτων σε όλη τη Δωδεκάνησο στη διάρκεια της ιταλοκρατίας.
  7. Ανάρτηση του Μανόλη Λαμπρίδη, 18/10/2025
  8. Αναπαράσταση της Ιμακολάτα από το Γιάννη Χατζηβασίλη (σκίτσο). Φιλοτεχνήθηκε για τις ανάγκες του Ντοκυμαντέρ του Σ.Α.Κ. «Κάρπαθος: Από τους Μύθους ως την Ένωση με την Ελλάδα», 2015.