Hits: 8
Άρθρο υπό συγγραφή.
Hits: 8
Άρθρο υπό συγγραφή.
Hits: 172
Το καφενείο «Η Τερψιθέα» βρίσκεται στο Απέρι της Καρπάθου, στο κέντρο του χωριού, δίπλα στην Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, το «Χρύσειο Μέγαρο», και το σχολικό συγκρότημα. Το αρχικό κτήριο, επηρεασμένο από μικρασιάτικη αρχιτεκτονική, αποτελείται από κεραμοσκεπή, σκιαζόμενα μπαλκόνια, δικτυωτό κιγκλίδωμα, και χαρακτηριστικές λεπτές ξύλινες κολώνες. Το πάνω επίπεδο στέγαζε το καφενείο με ξύλινο πάτωμα, ενώ το κάτω επίπεδο την κατοικία του καταστηματάρχη. Απέναντι του βρισκόταν το καφενείο του Ματσάκη, και λίγο πιο κάτω ένα όμοιο καφενείο του Καφετζηδάκη, ο «Επίγειος Παράδεισος».
Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1883 (σύμφωνα με την πινακίδα του). Αρχικά ανήκε στην οικογένεια Κωστή Σακελλαρίδη, και αγοράστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα από τον Εμμανουήλ Μιχαήλ Τσαγκάρη [1]. Η οικογένεια Τσαγκάρη μετανάστευσε στην Κάρπαθο από την Κρήτη την εποχή του 1821, καταγόμενη πιθανότατα από τα Σφακιά Χανίων.
Μέχρι και το 1947 περίπου το λειτουργούσε ο Μιχαήλ Εμμ. Τσαγκάρης, που ακολούθως παρέδωσε τα ηνία στο γιό του Εμμανουήλ που μόλις είχε επιστρέψει από την Αμερική. Εκείνος με τη σειρά του το επέκτεινε και του έδωσε τη σημερινή του μορφή με την προσθήκη νέας τσιμεντένια πτέρυγας και βεράντας (1950). Την τεχνική σχεδίαση και εκτέλεση εργασιών είχε ο υπομηχανικός Νικόλαος Ν. Παπανικήτας.
To 2001 ανακαινίστηκε από τον Μιχαήλ Εμμ. Τσαγκάρη όπου έγιναν εξωτερικές παρεμβάσεις στα παράθυρα της νέας πτέρυγα και προσετέθη σκίαστρο στο μπαλκόνι. Από το 2001-2004 λειτούργησε ως πιτσαρία (“Four Seasons”, με το Νίκο Διακομιχάλη), ενώ από το 2004-2016 ως καφεζυθεστιατόριο με το Γιώργο Τονίδη.
Το καφενείο αποτέλεσε διαχρονικά κέντρο συνεύρεσης και κοινωνικών εκδηλώσεων. Φιλοξένησε αρραβώνες, βαφτίσεις, γλέντια, συλλογικές συσκέψεις και συνεστιάσεις. Εκεί μοιραζόταν η ταχυδρομική αλληλογραφία, προβάλλονταν κινηματογραφικές ταινίες (επί εποχής Γιάννη Χρυσαφίνη), εκφωνούνταν προεκλογικές ομιλίες ενώ το ραδιόφωνο της «Deutsche Welle» ακούγονταν ανελλιπώς την εποχή της δικτατορίας.
Επί Ιταλοκρατίας, η Ιταλική διοίκηση έκλεισε το Καφενείο, προφασιζόμενη τη διεξαγωγή σε αυτό αντι-ιταλικών συσκέψεων, συζητήσεων, ακόμη και γλεντιών με καυστικές για το καθεστώς μαντινάδες [2]. Παρόλες τις αντιδράσεις των ιδιοκτητών και της κοινότητος, η επιχείρηση παρέμεινε κλειστή για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Σήμερα το Καφενείο παραμένει ορόσημο του Απερίου και λειτουργεί περιστασιακά φιλοξενώντας γλέντια, εκδηλώσεις και ζωντανές ηχογραφήσεις καρπαθιακής μουσικής.
Hits: 204
Ο Χατζηλίας (Χατζη-Ηλίας) Οικονόμου ήταν Έλληνας αγωνιστής της Επανάστασης του 1821, καραβοκύρης και πολιτικός από την Κάρπαθο. Ήταν πληρεξούσιος (Παραστάτης) Καρπάθου στις εθνοσυνελεύσεις του Άστρους (Β’) το 1823 και του Άργους (Δ’) το 1829. Συγκρούστηκε με τον μητροπολίτη Καρπάθου Νεόφυτο. Ο τελευταίος, μάλιστα, απέστειλε επιστολή προς το Υπουργείο της θρησκείας το 1823, αποκαλώντας τον Οικονόμου “αντίθεο” και “αποστάτη της Ορθοδοξίας” [1].
Ο Λαογράφος και Ιστορικός Μιχαήλ Μιχαηλίδης – Νουάρος τον περιγράφει:
«… ο επιφανέστερος πολίτης της Καρπάθου κατά τους χρόνους της Ελληνικής Επαναστάσεως, λόγω μορφώσεως πλούτου και γένους … »
Ο επίτιμος καθηγητής Φιλοσοφίας στο ΕΚΠΑ κ. Θ. Πελεγρίνης χαρακτήρισε το Χ.Ο. ως «Σύμβολο της Εθνικής Ταυτότητας των Καρπαθίων» [7]:
Ο Χατζηλίας με την εθνική του δράση συμβολίζει το δικαίωμα των Καρπαθίων να σεμνύνονται να λένε πως πατρίδα τους είναι ένα αιγαιοπελαγίτικο νησί, ακριτικό, για το οποίο ο ξεχωριστός εκείνος συντοπίτης των συνέβαλε με τον φλογερό του πατριωτισμό, ώστε να αποτελέσει αναπόσπαστο μέλος της Νέας Ελληνικής Πολιτείας εξ αρχής, από την ώρα της δημιουργίας της –ένα δικαίωμα που απηχεί, ασφαλώς, την συνείδηση του Έθνους όλου.
Μοναδική είιναι η παραπάνω ρήση του στην επιστολή που έστειλε μαζί με το Γεώργιο Ψαρουδάκη στον Ι. Καποδίστρια, διαμαρτυρόμενος για την μη ενσωμάτωση της Καρπάθου στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος:
«…Οι Καρπάθιοι, πειθόμενοι εις την ένορκον και πασιφανή διακήρυξιν των συνελεύσεων του Έθνους, ότι όλοι όσοι έλαβον τα όπλα εις τον ιερόν τούτον αγώνα, είναι ένα αδιάσπαστονΈθνος, ήλπιζάν δικαίως να είναι μέλη συνολοπληρωτικά του Ελληνικού Κράτους, έτι μάλλον ως μη έχοντες ποτέ κατοίκους Τούρκους, ούτε ιδιοκτησίας Τουρκικάς εις την Νήσον των.
Αλλά παρά πάσαν ελπίδα βλέπουν, οτι η πράξι, η γενόμενη εν Λονδίνο την 22 Μαρτίου του παρόντος έτους από τους Πληρεξούσιους Αντιπροσώπους των Τριών Συμμάχων Βασιλέων, διορίζει όρια της Ελλάδος, κατά τα οποία η Κάρπαθος καταδικάζεται να εγκαταλειφθή εις την λυσσώδη εκδίκηση των άσπονδων εχθρών του Χριστιανισμού …» (5/8/1829) [6].
Δολοφονήθηκε το φθινόπωρο του 1829, μερικούς μήνες πριν την παραπάνω επιστολή, από τον Ι. Μπαϊρακτάρη, άτακτο ένοπλο αντάρτη από την Κρήτη. Αρκετά χρόνια μετά, έγινε δίκη για το περιστατικό και καταδικάστηκε σε χρηματική ποινή το αφεντικό του Μπαϊραχτάρη, για τις πράξεις του.
Στις 12/8/2022 αποκαλύφθηκε η προτομή του μνημείου του στη γενέτειρα του το Απέρι της Καρπάθου. Η προτομή του Χ.Ο. φιλοτεχνήθηκε από το γλύπτη κ. Χαράλαμπο Νεονάκη (https://www.neonakis-art.gr/) με βάση τα ιστορικά στοιχεία που είναι διαθέσιμα, ενώ δεν έχει βρεθεί καμμιά απεικόνικση του.
Με τα ενδυματολογικά στοιχεία της εποχής εικονίζεται ένα πολιτικό πρόσωπο, ενώ το βλέμμα του εμφανίζεται αυστηρό και ταυτόχρονα αποφασιστικό [8].
Hits: 641
Οι κοινοτικές βρύσες ευρίσκονταν σε κοινόχρηστους χώρους δίνοντας δωρεάν χρήση νερού από όλους τους κατοίκους της κοινότητας. Αποτελούσαν σημαντικό τμήμα της ζωής του χωριού, προμηθεύοντας με καθαρό νερό τους κατοίκους του την εποχή που το δημόσιο υδρευτικό δίκτυο ήταν ανύπαρκτο. Τα οικήματα του χωριού υδροδοτήθηκαν ξεχωριστά αρκετά μετά την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου, τη δεκαετία του ’50.
Χρησιμοποιούμε τον όρο «Κοινοτικές Βρύσες» και όχι «Ιταλικές Βρύσες», για να αναδείξουμε τη χρήση και όχι τη προέλευση τους. Παραμένει πάντως ενδιαφέρον το ότι οι Ιταλοί και Τούρκοι κατακτητές [1] φρόντισαν, έστω και με καταναγκαστική πολλές φορές εργασία των υποδούλων να βελτιώσουν σημαντικά την καθημερινή ζωή τους, όσο αφορά το σημαντικό αγαθό του πόσιμου νερού [2].
Αρχικά στο Απέρι υπήρχε μία κοινοτική βρύση που κατασκευάστηκε την εποχή της Τουρκικής κυριαρχίας, αλλά το πότε ακριβώς δεν είναι γνωστό στην περιοχή του πάνω Απερίου [1]. Κατασκευάστηκε κατόπιν εντολής του ανωτάτου αντιπρόσωπου των Οθωμανών στην Κάρπαθο και το νερό ερχόταν από την πηγή Σισεμέ στην Άσπα. Στο τέλος, εξαιτίας των καλών πράξεων του προς τους Καρπάθιους, ο συγκεκριμένος εκπρόσωπος των Οθωμανών εξορίστηκε από την Κάρπαθο.
Γενικά πριν την Ιταλοκρατία, οι κάτοικοι του Απερίου μετεφεραν στα σπίτια τους το νερό με στάμνες, από τις ακόλουθες πηγές του χωριού:
Πολλές Κοινοτικές βρύσες κατασκευάστηκαν την δεκαετία του 1920-1930, από τους Ιταλούς κατακτητές, την εποχή που τα Δωδεκάνησα κυβερνούσε ο μετριοπαθής Ιταλός Μάριο Λάγκο. Σκοπός των βρυσών αυτων ήταν να μεταφέρουν ποσιμο νερό σε όλες γειτονιές του χωριού με τη βοήθεια ενός βασικού δικτύου σωληνώσεων από την πηγή της Βλοίας. Το εχγείρημα είχε αρκετή τεχνική δυσκολία λόγω της έκτασης του Απερίου και της διαφοράς υψομέτρου μεταξύ των 8 συνοικιών του.
Με την κατασκευή των κοινοτικών Βρυσών επί Ιταλοκρατίας, διευκολύνθηκε η καθημερινότητα των κατοίκων του χωριού, καθώς πλέον απέφευγαν την ταλαιπωρία της μεταφοράς νερού στο σπίτι με στάμνες και κουβάδες, διανύοντας μεγάλες συνήθως αποστάσεις. Συνολικά οι κοινοτικές βρύσες ήταν δεκαπέντε, από τις οποίες σώζονται οι δέκα. Όλες έχουν χαρακτηριστική μορφή, με καμπύλες που ακολουθούν την ιταλική αρχιτεκτονική τεχνοτροπία.
Χογλακιά/Λώροι (3)
Βρύση #1 (ΚΒ-Χ1):
Κοινοτική βρύση χτισμένη την 10ετία του 1930 και εξυπηρετούσε τη συνοικία και τους κατοίκους της Χογλακιάς. Βρίσκεται ανάμεσα στα σπίτια της Σούλας Σαρρή-Χαλκιά και το πατρικό του αείμνηστου Ηλία Ζερβουδάκη.
Βρύση #2 (ΚΒ-Χ2):
Κοινοτική βρύση χτισμένη την 10ετία του 1930 και εξυπηρετούσε την πάνω γειτονιά της συνοικίας των Λωρών. Βρίσκεται δίπλα από το σπίτι του Αλέκου Μικροπανδρεμένου και του Γιάννη Λογοθέτη. Η συγκεκριμένη βρύση βρίσκεται ακόμα σε λειτουργία, ενώ οι γείτονες έχουν αναρτήσει δίπλα και μία πινακίδα με τη μαντινάδα:
Πιείτε νερό που την πηγή καθίστε αναπαυθείτε,
τούτο το χώρο καθαρό να τον διατηρείτε.
Βρύση #3 (ΚΒ-Χ3):
Η συγκεκριμένη Κοινοτική βρύση εξυπηρετούσε την κάτω γειτονιά των Λωρών. Έχει διαφορετική αρχιτεκτονική απ’ τις υπόλοιπες και βρίσκεται απέναντι από του Γιώργη Χατζηνικήτα το σπίτι τοποθετημένη στον τοίχο.
‘Αης Βασίλης (1)
Βρύση #4 (ΚΒ-Α1): Είναι η μοναδική Κοινοτική Βρύση που βρίσκεται στον Άγιο Βασίλη και μία απ’ τις μοναδικές που έχουν και γούρνα δίπλα όπου έπιναν τα διψασμένα περαστικά ζώα.
Βαλαντού (1/3)
Βρύση #5 (ΚΒ-Β1):
Βρίσκονταν ανάμεσα στις οικίες Νίκου Ορφανίδη και Αννίκας Χρυσού.
Στην Βαλαντού μπορεί κανείς να δει από κοντά το παραδοσιακό λιοτρίβι και τους “ναούς” που διασχίζουν την συνοικία που μέχρι πρόσφατα περνούσε νερό για να ποτιστούν τα αμπέλια της γειτονιάς.
Κατηφορίζοντας τα σκαλιά και φτάνοντας στον κεντρικό δρόμο μπορεί κανείς να θαυμάσει το καφενείο “Η Ελευθερία” του “παπά Ηλία” Σταματιαδη με την “Καλύ(β)α” όπου εκεί υψώθηκε Ελληνική σημαία στα Δωδεκάνησα μετά την απελευθέρωση της Καρπάθου από τον Ιταλικό ζυγό. Το καφενείο αυτό αντί για βρύση στο εσωτερικό του είχε μία πηγή που ο καφετζής χρησιμοποιούσε για τις καθημερινές του ανάγκες, καφέ, νερό κτλ.
Βρύση #6 (ΚΒ-Β2):
Η Κοινοτική βρύση στην αυλή της εκκλησίας του Σωτήρος (Του Χριστού) πολύ πιο παλιά βρισκόταν στην αντίθετη πλευρά της αυλής της εκκλησίας και λόγω διαπλάτυνσης που έγινε στην αυλή μετατοπίστηκε στην σημερινή τοποθεσία στον τοίχο της Σοφίας Κ. Μικροπανδρεμένου. Την χρονιά που γινόταν η διαπλάτυνση της αυλής, οι κάτοικοι θεώρησαν σωστό να μην καταστρέψουν την βρύση αλλά να την μεταφέρουν λίγα μέτρα παρακάτω. Είναι η μοναδική βρύση απ’ τις τρεις που υπήρχαν στην Βαλαντού που διασώζεται.
Βρύση #7 (ΚΒ-Β3):
Στο συγκεκριμένο σημείο υπήρχε παλιά μία Κοινοτική βρύση. Βρισκόταν μεταξύ των σπιτιών της Ευδοξίας Διακονή-Χριστοδουλάκη και Άννας Σακελαρίδη. Μπορεί κανείς να παρατηρήσει τα αυλάκια (ναούς) που περνούσε κάποτε το νερό ερχόμενο από το ποτάμι για να ποτίσουν οι Βαλαντιώτες τα αμπέλια τους.
Μωρροούς (2)
Στην συνοικία του Μωροού υπάρχουν δύο βρύσες.
Βρύση #8 (ΚΒ-Μ1):
Η πρώτη βρίσκεται κάτω από το σπίτι της Βάσως Τσαγκάρη και απέναντι από το σπίτι του Μανώλη Πρωτόπαπα.
Βρύση #9 (ΚΒ-Μ2):
Ο επισκέπτης εξερευνώντας την συνοικία θα βρει την δεύτερη βρύση όπου είναι τοποθετημένη πλησίον της οικίας Μαρίκας και Γεωργίου Μπέρτου. Ακριβώς απέναντι από την βρύση βρίσκεται ένας βράχος ή αλλιώς “η Πετράκλα”. Σε αυτή την πέτρα στεκόταν ο ντελάλης και διαλαλούσε τις ανακοινώσεις ή κάποια σημαντική είδηση για να ακούσουν οι κάτοικοι απέναντι.
Σχολικό Συγκρότημα (1)
Βρύση #10 (ΚΒ-Σ1):
Η συγκεκριμένη βρύση εξυπηρετούσε τις ανάγκες των τριγύρω εγκαταστάσεων, σχολικά κτίρια εκκλησιαστικό μέγαρο, Μητρόπολη.
Μπορεί κανείς να επισκεφτεί τον χώρο και να δει από κοντά:
Πάνω Απέρι (2/3)
Βρύση #11 (ΚΒ-Α1):
Η συγκεκριμένη βρύση είναι απ΄τις λίγες που είναι ακόμη σε λειτουργία. Επίσης την συντηρούν και οι γείτονες με το να φυτεύουν λουλούδια και να την ασπρίζουν κάθε χρόνο. Βρίσκεται ανάμεσα στα σπίτια του Μιχαήλ Ταβερνάρη και Νικήτα Αλεξιάδη. Κατηφορίζοντας τα σκαλιά μπορεί κανείς να δει από κοντά παλιά Καρπάθικα αρχοντικά σπίτια.
Βρύση #12 (ΚΒ-Α2):
Στο σημείο αυτό κάποτε βρισκόταν μία Κοινοτική βρύση. Εξυπηρετούσε την γειτονιά που βρίσκεται στην μέση της συνοικίας του Πάνω Απερίου. Βρισκόταν έξω απ΄την οικία της Σοφίας Παλληκαρά-Λάμπρου.
Βρύση #13 (ΚΒ-Α3):
Η τρίτη Κοινοτική βρύση βρίσκεται έξω από την οικία της Μαίρης Μακρή-Χρυσοχόου.
Άγιος Χαράλαμπος (0/1)
Βρύση #14 (ΚΒ-Χ1):
Κάτω από το ιερό του Αγίου Χαραλάμπου στον δρόμο υπήρχε μία Κοινοτική Βρύση.
Φούρνος (0/1)
Βρύση #15 (ΚΒ-Φ1):
Έξω από το σπίτι του Αντώνη Παπαδάκη υπήρχε μία Κοινοτική βρύση.
Κολυμπήθρα (1/1)
Βρύση #16 (ΚΒ-Κ1):
Κατασκευάστηκε πολύ αργότερα από την ελληνική πλέον διοίκηση, επι δημαρχίας Ν. Ορφανίδη ή Γ. Λαμπρινού τη δεκαετία του ’60. Ακολουθεί παρόμοια τεχνοτροπία με τις άλλες κοινοτικές βρύσες και βρίσκεται έξω από το σπίτι της Φωτεινής Τσαγκάρη-Θεοχαρίδου.
Συντάκτες: Βάσος Μικροπανδρεμένος, Μανόλης Μ. Τσαγκάρης, Μιχαήλ Λαμπρινός.
Hits: 243
Στο σημείο αυτό βρισκόταν το κτήριο της παλαιάς Μητροπόλεως, όπου συντάχτηκε και υπογράφτηκε το ψήφισμα των Καρπαθίων για την διακήρυξη της Επανάστασης, της Απελευθέρωσης και της Ένωσης με την Ελλάδα, στις 10 Οκτωβρίου του 1944 [1]. Το κείμενο υπογράφτηκε από 50 και άνω αντιπροσώπους Καρπάθου και Κάσου [2] και στάλθηκε με ειδική αποστολή στην Ελληνική Κυβέρνηση του Καϊρου με σκοπό την πληροφόρηση των συμβάντων του 1944, αλλά και την κατοχύρωση του επιθυμίας των Καρπαθίων, της Ένωσης με την Ελλάδα.
Hits: 98
Το KGS project επιχειρεί να τοποθετήσει πινακίδες σε αξιοθέτα (ορόσημα) του γεωγραφικού διαμερίσματος Απερίου (και γιατί όχι και της υπόλοιπης Καρπάθου). Σκοπός μας η πληροφόρηση των κατοίκων και των επισκεπτών για το τι ακριβώς είναι αυτό που επισκέπτονται. Continue reading KGS: Καρπαθιακές Γεω-Πινακίδες
Hits: 255
Ὁ Μητροπολιτικός Ἱερός Ναός, τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καρπάθου Κάσου, εἶναι ἀφιερωμένος στήν Κοίμηση τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας. Βρίσκεται στό χωριό Ἀπέρι, ἕδρα, τοῦ ἑκάστοτε Μητροπολίτη ἀπέναντι ἀκριβῶς ἀπό τό Μητροπολιτικό Μέγαρο (κατοικία τοῦ Μητροπολίτου καί γραφεία). Continue reading Μητροπολιτικός Ιερός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, Απέρι