1944-10-17 – Κάρπαθος – Άφιξη Συμμαχικών Δυνάμεων

Views: 8

Την ημέρα αυτή έφτασαν στην Κάρπαθο οι Συμμαχικές Δυνάμεις με δύο πλοία το «Τερψιχόρη» και το «Κλήβελαντ». Οι δυνάμεις αποβιβάστηκαν και «κατέλαβαν» το νησί αμαχητί, μια που οι Ιταλικές δυνάμεις είχαν συνθηκολογήσει. Στην πραγματικότητα «παρέλαβαν» ειρηνικά τη διοίκηση του νησιού από την Ελληνική Επαναστατική Καρπαθιακή Επιτροπή (ΕΕΚΕ).

 

Η Κάρπαθος Στο 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο (βιβλίο)

Views: 10

Κarpathos During World War II   •   Summary of the book contents are captured below

Το βιβλίο του Μανώλη Κασσώτη έρχεται να γεµίσει ένα κενό στη βιβλιογραφία του τόπου µας. Όλα εκείνα τα συναρπαστικά που ακούγαµε από τους πατέρες µας για πολεµικές επιχειρήσεις και δεινοπαθήµατα των αµάχων, για βοµβαρδισµούς και επιτάξεις, για κατασκόπους και αντικατασκόπους, δεν είναι πια αφηγήσεις στα καφενεία ή αποσπασµατικά δηµοσιεύµατα στα καρπαθιακά έντυπα, αλλά µια εµπεριστατωµένη και τεκµηριωµένη ιστορία του νησιού µας σ’ εκείνους τους δύσκολους καιρούς.

Συγγραφέας: Μανώλης Γ. Κασσώτης
 146 Beverly Avenue, Floral Park, NY 11001, U.S.A.
 e-mail: ecassotis@gmail.com
Επιµέλεια: Άπελλα Νότα
Εκδότης: Κέντρο Καρπαθιακών Μελετών
 Ρόδος, ∆ωδεκάνησα
Έτος Έκδοσης: 2007

Author: Emanuel G. Cassotis
 146 Beverly Avenue, Floral Park, NY 11001, U.S.A.
 e-mail: ecassotis@gmail.com
Design: Apella Nota
Publisher: Kentro Karpathiakon Meleton
 Rhodes, Greece
Published: 2007

Copyright: Emanuel G. Cassotis © 2007. All rights reserved. 
 No part of this book may be printed or otherwise 
 reproduced without written permission by the author, 
 except in the case of brief quotations.

A100: Διακήρυξη Επανάστασης, Απελευθέρωσης και Ένωσης με την Ελλάδα (1944)

Views: 24

Το αυθεντικό εγγράφου της διακήρυξης της Επανάστασης & Απελευθέρωσης της Καρπάθου, και της Ένωσης με την Ελλάδα, βρέθηκε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Το παρακάτω αποτελεί ακριβές φωτοαντίγραφο:

karpathos-1944-A100

Περισότερες πληροφορίες για τα σχετικά γεγονότα παρατίθονται σε σχετικό λήμμα: https://kpedia.karpathos.net/346

Continue reading A100: Διακήρυξη Επανάστασης, Απελευθέρωσης και Ένωσης με την Ελλάδα (1944)

1944-10-14 Αμπουκίρ – Αλεξάνδρεια, Αίγυπτος – Άφιξη πλοιαρίου

Views: 10

Φωτογραφία του μνημείου της Ιμακολάτας στο Φοινίκι (λεπτομέρεια)

Το πλοίο της σωτηρίας «Κάρπαθος» γνωστό και ώς «Ιμακολάτα», φτάνει στο Αμπουκίρ και μετά στην Αλεξάνδρεια. Κομίζει την επιστολή που στις 7/10/1944 υπέγραψαν 53 αντιπρόσωποι της Καρπάθου και Κάσου, προς τις Ελληνικές και Συμμαχικές αρχές, με το οποίο δηλώνεται η επιθυμία του Καρπαθιακού και Κασιακού λαού για την Ένωση με την Ελλάδα.

Σχετικές πληροφορίες αναφέρονται στο λήμα: 1944-10-10 – Φοινίκι

(*υπό συγγραφή)

 

 

 

Α102 – Έγγραφο Αγγλικού Φρουραρχείου που αναφέρει την άφιξη του «Κάρπαθος» (Ιμακολάτα) στην Αλεξάνδρεια.

 

Σύγχρονος χάρτης που δείχνει τη κατά προσέγγιση διαδρομή του πλοίου «Κάρπαθος» (Ιμακολάτα) το 1944.

1944-10-05 – Επανάσταση της Καρπάθου

Views: 125

Η Επανάσταση της Καρπάθου

Η επανάσταση της Καρπάθου αποτέλεσε συγκροτημένη προσπάθεια των κατοίκων της Καρπάθου να αποτινάξουν τον Ιταλικό ζυγό, τον Οκτώβρη του 1944, καθώς τα γερμανικά στρατεύματα εγκατέλειψαν την Κάρπαθο αφήνοντας πίσω 250 περίπου οπλισμένους και γυμνασμένους Ιταλούς στρατιώτες.

Μνημείο της Επανάστασης της Καρπάθου, Μενετές

Η επανάσταση ξεκίνησε από τις Μενετές στις 5-Οκτωβρίου-1944 όπου οι κάτοικοι προέβαλλαν σθεναρή αντίσταση στον ιταλό κατακτητή, εξοπλιζόμενοι με όπλα και πολεμοφόδια. Στην εξέγερση τους συμπαραστάθηκαν και κάτοικοι της Αρκάσας.

Η επανάσταση οδήγησε στη συγγραφή «επαναστατικού μανιφέστου» υπό τη μορ΄φή πατριωτικής επιστολής (7/10/1944) που στάλθηκε με πλοιάριο στην εξόριστη ελληνική κυβέρνηση που βρισκόταν στο Κάϊρο (10/10/1944). Η επιστολή αυτή  εξέφραζε επίσης και την επιθυμία του Καρπαθιακού λαού να ενωθεί με στο ελληνικό κράτος, εκπληρώνοντας το πρωαιώνιο πόθο των κατοίκων του. Έφερε μάλιστα 53 υπογραφές επιφανών  Καρπαθίων και Κασίων, από όλα τα χωριά, άτυπων αντιπροσώπων των κατοίκων.

Η κατάληξη της επανάστασης ήταν αίσια. Αποφέχθηκαν οι αιματοχυσίες και η αντιπαράθεση με τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής, τα οποία μάλιστα οδηγήθηκαν σε συνθηκολόγηση και υπέγραψαν σύμφωνο παράδωσης.

Η επιστολή έφτασε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, παραδόθηκε στην Ελληνική κυβέρνηση και στους συμμάχους, και προκάλεσε την άμεση ανταπόκριση των συμμαχικών δυνάμεων. Τα συμμαχικά πλοία «Τερψιχόρη» και «Κλήβελαντ» κατέπλευσαν στην Κάρπαθο και Κάσο, μετέφεραν συμμαχικά στρατεύματα και εφόδια, ενώ οι Βρετανικές δυνάμεις ανέλαβαν αμαχητί τη διοίκηση του νησιού.

Η καθιέρωση της τοπικής εθνικής εορτής

Με το ΦΕΚ 46/11-3-1969 καθιερώνεται  η 5η Οκτωβρίου 1944, ως τοπική εθνική εορτή της Καρπάθου.

Τα κυριώτερα γεγονότα των ημερών

  • 5η Οκτωβρίου 1944, η ημέρα έναρξης της Επανάστασης στις Μενετές, όπου οι κάτοικοι εξεγέρθηκαν αμφισβητώντας την Ιταλική κυριαρχία της Καρπάθου. Συνέβαλαν και οι κάτοικοι της Αρκάσας.
  • 6η Οκτωβρίου 1944, Συγκρότηση στο Απέρι της Παγκαρπαθιακής Διοικητικής Επιτροπής – Συγκρότηση Επαναστατικής Επιτροπής Πυλών.
  • 7η Οκτωβρίου 1944, Υπογραφή στο Απέρι από τους Εκπροσώπους των Καρπαθίων και Κασίων του μηνύματος με το οποίο απευθύνονταν στην Εξόριστη Ελληνική Κυβέρνηση του Καΐρου και κήρυσσαν την Ένωση των δυο νησιών με τη μητέρα Ελλάδα.
  • 8η Οκτωβρίου 1944, Ύψωση της Ελληνικής σημαίας από τους Ολυμπίτες – Διοργάνωση Πανηγυρικών Τελετών για την Πρώτη Ημέρα Ελευθερίας της ιστορικής κοινότητας.
  • 9η Οκτωβρίου 1944, Υπογραφή της “Ενδιάμεσης Συμφωνίας Παραδόσεως” των Ιταλών στο Απέρι – Διορισμός Επιτροπής Πληρεξουσίων Κοινότητας Βωλάδας.
  • 10η Οκτωβρίου 1944, Αναχώρηση της Αποστολής Σωτηρίας των Επαναστατημένων Καρπαθίων με το σκάφος «ΚΑΡΠΑΘΟΣ» (“IMMACOLATA”) από το Φοινίκι με προορισμό την Αίγυπτο – Συγκρότηση Επαναστατικής Επιτροπής Μεσοχωρίου.
  • 11η Οκτωβρίου 1944, Υπογραφή του “Οριστικού Συμφώνου Παραδόσεως” των Ιταλών στο Απέρι.
  • 12η Οκτωβρίου 1944, Αφοπλισμός της Φινάτσας του Διαφανιού και της Καραμπινιερίας της Ολύμπου από Επαναστατικό Απόσπασμα – Συγκρότηση της Επαναστατικής Επιτροπής Ολύμπου.
  • 13η Οκτωβρίου 1944, Συγκρότηση δύο παράλληλων Επαναστατικών Επιτροπών στα Σπόα.
  • 14η Οκτωβρίου 1944, Άφιξη της “Επταμελούς Αποστολής Σωτηρίας των Καρπαθίων” στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.
  • 16η Οκτωβρίου 1944, Αναχώρηση των Βρετανικών πολεμικών πλοίων “Τερψιχόρη” και “Κλήβελαντ” από την Αλεξάνδρεια για την παραλαβή των ήδη απελευθερωμένων νήσων Καρπάθου και Κάσου.
  • 17η Οκτωβρίου 1944, Άφιξη των συμμαχικών πλοίων στα Πηγάδια της Καρπάθου και στο Φρυ της Κάσου – Αποβίβαση συμμαχικού στρατιωτικού αγήματος – Παραλαβή των παραδοθέντων Ιταλών της Κάτω Καρπάθου και της Κάσου.
  • 18η Οκτωβρίου 1944, Προσέγγιση του “Κλήβελαντ” στο Διαφάνι και παραλαβή των υπολειπόμενων Ιταλών αιχμαλώτων της Ολύμπου – Επιστροφή των συμμαχικών πλοίων στην Αίγυπτο.

Σχετικά λήμματα για την Επανάσταση της Καρπάθου

1944-10-10 – Φοινίκι – Αναχώρηση του πλοιαρίου «Κάρπαθος» (Immacolata) για Αλεξάνδρεια

Views: 121

Στις 10 Οκτωβρίου του 1944 αναχωρεί από το Φοινίκι το πλοιάριο «Κάρπαθος» (ή «Ιμακολάτα» [6]), που μετέφερε το μήνυμα της επαναστατημένης Καρπάθου και Κάσου προς την Εξόριστη Ελληνική Κυβέρνηση στο Κάϊρο καθώς και τους Συμμάχους [1], [3].

Σύμφωνα με το έγγραφο των Αγγλικών αρχών [2] που συνέλαβαν το πλοιάριο και τους επιβάτες του, διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα:

  1. Απόσπασμα από το μνημείο του πλοιαρίου της Σωτηρίας, Φοινίκι 2000

    [Το πλοιάριο μετέφερε τους παρακάτω επιβάτες]:

    1. Εμμανουήλ Πατσουράκης (καπετάνιος)
    2. Λάζαρος Κοσμάς
    3. Σοφοκλής Οικονομίδης
    4. Γεώργιος Χριστοδούλου
    5. Μιχαήλ Πιττάς
    6. Κωνσταντίνος Λαμπρίδης
    7. Νικόλας Σταματάκης
  2. [Το πλοιάριο ονομαζόταν] «Κάρπαθος». Το όνομα Ιμακολάτα δώθηκε από τους Ιταλούς κατακτητές [6].
  3. Έφερε αναρτημένη Ελληνική Σημαία.
  4. [Είχε ικανότητα να μεταφέρει] 2 τόνους [φορτίου], και έφερε μηχανή 7 ίππων SCANDIS.
  5. Αναχώρησε από την Κάρπαθο στις 10 [Οκτωβρίου, 1944].
  6. Πέρασε από την Κάσο για καύσιμα στις 10 [Οκτωβρίου, 1944].
  7. Έφτασε [στο Αμπουκίρ – Abu Qir] στις 13 [Οκτωβρίου] 1700 και στην Αλεξάνδρεια στις 14  [Οκτωβρίου] στις  7 [το πρωί].

(Σημ. Σε αγκύλες καταχωρούμε ερμηνευτικά στοιχεία του εγγράφου)

Η διαδρομή προς την Αλεξάνδρεια

Ο παρακάτω χάρτης (google map) παρουσιάζει την κατά προσέγγιση ευθεία διαδρομή που ακολούθησε το πλοιάριο, από την Κάρπαθο, στην Κάσο, το Αμπουρκίρ (Abu Qir), την Αλεξάνδρεια και την επιστροφή στην Κάρπαθο (με τα αντιτορπιλικά Τερψιχόρη και Κλήβελαντ). Πρόκειται για μια διαδρομή 300 ναυτικών μιλίων  προς μια κατεύθυνση (550 χιλιομέτρων περίπου) που διένυσε το πλήρωμα με τα πενιχρά ναυτικά όργανα της εποχής σε μια εμπόλεμη ζώνη μέσα σε 3.5 μέρες (μέση ταχύτητα 3.5 ναυτικών μιλίων την ώρα).

Η επιστροφή στην Κάρπαθο

Τα πλοία «Τερψιχόρη» και «Κλήβελαντ» του Βρετανικού Ναυτικού επέστρεψαν στην Κάρπαθο στις 14-10-1944 μαζί με το πλήρωμα της Ιμμακολάτας/Κάρπαθος. Δυστυχώς το ιστορικό πλοιάριο βυθίστηκε όταν το Τερψιχόρη το ρυμουλκούσε  ή έμεινε στην Αλεξάνδρεια [3].

Η σπουδαιότητα της αποστολής στην Αλεξάνδρεια

Η αποστολή μετέφερε στην Ελληνική κυβέρνηση τη διακήρυξη της επανάστασης, απελευθέρωσης και Ένωσης με την Ελλάδα, Καρπάθου και Κάσου.

Υπογεγραμμένη από 51 αντιπροσώπους των νησιών έχει τη μορφή άτυπου δημοψηφίσματος, που τόσες φορές αρνήθηκαν οι κατακτητές. Συνοδευόμενη από την υποταγή των Ιταλικών στρατευμάτων στην Καρπαθιακή Επαναστατική Επιτροπή, κατοχυρώνει πολιτικά και νομικά το αίτημα του λαού. Ταυτόχρονα αιτείται τη συνδρομή των συμμάχων με τρόφιμα και εφόδια στον εξαθλιωμένο λαό των νησιών.

Άσχετα με την έκβαση των τότε γεγονότων (η Άγγλοι σύμμαχοι αγνόησαν τη διακήρυξη και δεν παραχώρησαν αμέσως την Κάρπαθο και Κάσο στην Ελληνική Κυβέρνηση), η πράξη των επαναστατών περιέχει θάρρος και διορατικότητα. Οι ηγέτες της Επανάστασης της Καρπάθου έπραξαν εκείνο που τους επέβαλαν οι προαιώνιοι πόθοι του λαού των νησιών.

Αναφορές και Πηγές

  1. «Πότε αναχώρησε το σκάφος “ΚΑΡΠΑΘΟΣ” (“IMMACOLATA”) από το Φοινίκι;», άρθρο του Γ. Τσαμπανάκη στα Καρπαθιακά Νέα, 10/10/2010
  2. Έγγραφο του Βρετανικού Ναυτικού που εντόπισε το πλοιάριο (Α102)
  3. Επαναστατικό Απελευθερωτικό Κίνημα της Καρπάθου – 5 Οκτωβρίου 1944, Ντίνου Αντ. Μελά, 2021, 2012
  4. Μνημείο Ιμμακολάτας στο Φοινίκι, φωτογραφία Μηνά Κωνσταντίνου, Ομάδα Αγαπάμε Κάρπαθο και Κάσο, Facebook, 9/10/2023
  5. 1944-10-07 – Απέρι – Διακήρυξη Επανάστασης, Απελευθέρωσης κ’ Ένωσης με την Ελλάδα, Καρπαθιοπαίδεια. Περιέχει το έγγραφο της Διακήρυξης.
  6. Το όνομα Immacolata έχει να κάνει με την υποχρεωτική υιοθέτηση από τα σκάφη ιταλικών ονομάτων σε όλη τη Δωδεκάνησο στη διάρκεια της ιταλοκρατίας.

1944-10-06 – Απέρι – Συγκρότηση Ελληνικής Επαναστατικής Καρπαθιακής Επιτροπής

Views: 105

Τελείται δοξολογία στην Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Απέρι, παρόντων κατοίκων όλων των χωριών της Καρπάθου. Τον πανηγυρικό εκφωνεί ο Χριστόφορος Σακελλαρίδης, ενώ στη δοξολογία παρευρέθηκε και ο Ιταλός διοικητής Ντοτόρε Αρμάντο Αμεντούνι, «την ανάγκη φιλοτιμίαν ποιούμενος» [1].

Την ίδια μέρα συγκροτείται η Ελληνική Επαναστατική Καρπαθιακή Επιτροπή (ΕΕΚΕ)  και ξεκινάνε οι διαπραγματεύσεις με τη διοίκηση των 250 περίπου εναπομείναντων Ιταλών στο Νησί [1].

Στην επιτροπή συμμετείχαν οι ακόλουθοι:

    1. Χριστόφορος Σακελλαρίδης (Γραμματέας Ιεράς Μητρόπολης Καρπάθου)
    2. Ιωάννης Μ. Οικονομίδης (Ιατρός)
    3. Φραγκίσκος Γ. Σακελλαρίδης (Ιατρός)
    4. Ιωάννης Μ. Γιαννάκης (Δικηγόρος)
    5. Δημήτριος Μ. Καπετανάκης (Δικηγόρος)

Αποστολή τους η διαπραγμάτευση με την Ιταλική Διοίκηση με σκοπό την ειρηνική τους παράδοση στους επαναστάτες και τον αφοπλισμό τους. Κάτι που πραγματοποιήθηκε με τη δεύτερη συμφωνία της 11ης Οκτωβρίου, 1944.

 

Αναφορές και Πηγές

  1. Χρονικό της Νήσου Καρπάθου, Μιχάλη Μιχαηλίδη Νουάρου, Αθήνα 1951, επανέκδοση του Συλλόγου Οθειτών Εργασία και Χαρά, 2002, σελίδε 692-693.

1944-10-05 – Κάρπαθος, Μενετές, Αρκάσα – Έναρξη της Επανάστασης

Views: 132

Νωρίς το πρωί της ημέρας αυτής, αναχωρούν οι τελευταίες δυνάμεις των Γερμανών από την Κάρπαθο.

Αργότερα, την ημέρα αυτή, ξεσπά το Απελευθερωτικό Κίνημα των Καρπαθίων στις Μενετές, Αρκάσα και διαδίδεται στα υπόλοιπα χωριά.

Στο παρακάτω συνέντευξη ο αείμνηστος Γεωργίου Μιχ. Γεωργίου περιγράφει τα γεγονότα της 5ης Οκτωβρίου του 1944 [1].

Το εικονιζόμενο μνημείο στις Μενετές ανεγέρθηκε προς τιμήν των αγωνιστών της της Επανάστασης της Καρπάθου.

Μνημείο της Επανάστασης της Καρπάθου, Μενετές

Πηγές και Αναφορές

  1. 13η Επέτειος της “5ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944”. Αποσπάσματα από την ομιλία του ιατρού Γεωργίου Μιχ. Γεωργίου τον Οκτώβριο του 1957 , Ηλεκτρονική Εφημερίδα Καρπαθιακή, 2021.

1944-10-07 – Απέρι – Διακήρυξη Επανάστασης, Απελευθέρωσης κ’ Ένωσης με την Ελλάδα

Views: 381

 
Η επιστολή «Διακήρυξης της Επανάστασης, Απελευθέρωσης και ‘Ενωσης με την Ελλάδα», φέρει την ημερομηνία 7/10/1944.
 
Συντάχθηκε  από την Ελληνική  Επαναστατική Καρπαθιακή Επιτροπή που είχε εκλεγεί την προηγούμενη μέρα. Συγγραφέας της πιθανότατα ο Χριστόφορος Σακελλαρίδης, δάσκαλος και γραμματέας της Ιεράς Μητρόπολης Καρπάθου και Κάσου [4].
 
Εκφράζει το βαθύτερο νόημα της Επανάστασης και Απελευθέρωσης της Καρπάθου και κοινοποιεί το λαϊκό αίσθημα των κατοίκων Καρπάθου και Κάσου για την «Ένωση με τη Μητέρα Ελλάδα»:
 
… Ο αμιγής Ελληνικός πληθυσμός των νήσων Καρπάθου και Κάσου αμέσως προέβη εις την ενύψωσιν της Ελληνικής σημαίας  και εκήρυξε την ένωσίν του με τα της Μητρός Ελλάδος – πατριωτικαί εκδηλώσεις λαμβάνουσιν χώραν και έξαλλος ενθουσιασμός διαπνέει απ’ άκρου εις άκρον τας νήσους Κάρπαθον και Κάσον, δια την εκπλήρωσιν του προαιωνίου υμών πόθου …
 
Παραλήπτης η εξόριστη Ελληνική Κυβέρνηση στο Κάϊρο της Αιγύπτου και οι Συμμαχικές Δυνάμεις.
 
Την επιστολή μετέφερε και παρέδωσε στο προορισμό της, 7-μελής ομάδα τολμηρών Καρπαθίων ναυτικών που ταξίδεψε υπό επικίνδυνες συνθήκες από την Κάρπαθο, στην Κάσο και μετά στο Αμπουκίρ και την Αλεξάνδρεια (δείτε και το σχετικό λήμμα).
 
Ακριβές αντίγραφο του πρωτοτύπου βρίσκεται στο σχετικό λήμμα στην Καρπαθιοπαίδεια μαζί με ερμηνευτικά σχόλια.
 

 

Πηγές και Παραπομπές

  1. Ολόκληρο το κείμενο βρίσκεται στον παρακάτω σύνδεσμο ως A100
  2. Σχετικά λήμματα με την Επανάσταση της Καρπάθου στις ετικέτες: 1944
  3. 1944-10-10 – Φοινίκι – Αποστολή στην Αλεξάνδρεια, λήμα στην Καρπαθοπαίδεια
  4. Ο γραφικός χαρακτήρας του κειμένου καθώς και η γλωσσική του δομή παραπέμπουν στο Χριστόφορο Σακελλαρίδη.
  5. Η Κάρπαθος στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, Βιβλίο του Μανώλη Κασώτη
  6. Ολόκληρη η επιστολή στην Καρπαθιοπαίδεια, https://kpedia.karpathos.net/Α100