Tag: 1821

Views: 126

Ο Λάμπρος Κατσώνης (1752 – 1805) ήταν Έλληνας συνταγματάρχης του ρωσικού αυτοκρατορικού στρατού (ή Ναυτικού), ιππότης του ρωσικού Τάγματος του Αγίου Γεωργίου (4ης τάξεως) και ήρωας του απελευθερωτικού κινήματος του 1787.

Στις 31 Αυγούστου του 1788 στην Κάρπαθο νίκησε τον τουρκικό στόλο. Για τη νίκη του αυτή προήχθη σε υποχιλίαρχο ενώ ο στόλος του ονομάστηκε «στόλος της Ρωσικής αυτοκρατορίας».

Όπως αναφέρεται στο άρθρο «Η ναυμαχία της Καρπάθου – Το Αιγαίο καθαρίζει από Τούρκους» του Παντελή Καρύκα στο SLPress.gr [2]:

Τον Αύγουστο του 1788 ο Κατσώνης έπλεε ανοιχτά της Καρπάθου, επικεφαλής έξι πολεμικών και δύο μεταγωγικών, τα οποία είχε κυριεύσει. Ξαφνικά ο Κατσώνης αντιλήφθηκε την παρουσία ενός ισχυρής τουρκικής μοίρας. Ο επικεφαλής του, Ρεαλά μπέης, είχε υπό τις διαταγές του ένας δίκροτο των 74 πυροβόλων, μια μεγάλη φρεγάτα των 50 πυροβόλων και πέντε σεμπέκια των 28 – 30 πυροβόλων. Ο Κατσώνης δεν δίστασε εξ αρχής να εμπλακεί με τον εχθρό, παρά την τεράστια υπεροχή των Τούρκων σε αριθμό πυροβόλων και ανδρών. Καθώς η απόσταση ανάμεσα στους δύο στόλους μειωνόταν ο Λάμπρος προσκάλεσε τον ιερέα της «Αθηνάς» να τελέσει αγιασμό.

Πράγματι ο αγιασμός τελέσθηκε και όλοι οι ναύτες προσκύνησαν τον Σταυρό και αντάλλαξαν ασπασμό με τον Λάμπρο. Αμέσως μετά ο Κατσώνης μίλησε στους άνδρες του και τους είπε: «Ιδού αδέρφια η ώρα κατά την οποία όλοι μαζί σήμερα οφείλομε σαν Έλληνες ή να νικήσωμε τον εχθρό της πίστεως ή να πεθάνομεν».

Η ώρα ήταν 5 το απόγευμα και ο ήλιος άρχισε σιγά-σιγά να γέρνει, όταν από τα τουρκικά πλοία φάνηκε καπνός. Σε λίγο ακούστηκε και ο ήχος των οβίδων καθώς αυτές έπεφταν στη θάλασσα μακριά από τα ελληνικά πλοία. Ο Κατσώνης όμως δεν βιάστηκε να δώσει τη διαταγή ανταπόδοσης των πυρών…. [3].

Οι Τούρκοι πυροβολητές αποδείχθηκαν τραγικά άστοχοι, αντίθετα με τους Έλληνες, οι οποίοι τους θέριζαν με εύστοχα πυρά. Σε κάποια στιγμή η «Αθηνά» βρέθηκε ανάμεσα στο τουρκικό δίκροτο και τη φρεγάτα. Παρόλα αυτά όχι μόνο επέζησε αλλά και προκάλεσε σοβαρές ζημιές και στα δύο βαριά εχθρικά πολεμικά. Τελικά οι Τούρκοι, έχοντας απώλειες 500 νεκρών, έναντι επτά Ελλήνων, τράπηκαν σε φυγή, αφήνοντας στο έλεος των «Λαμπρινών» και τα μεταγωγικά τους σκάφη. Η νίκη ήταν μεγάλη, η πρώτη που επέτυχε ελληνικός στόλος από την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Σημαντικές πληροφορίες για τη ναυμαχία αυτή αναφέρονται στο Ελληνικό Ημερολόγιο [3], ειδικότερα αυτές από τα αρχεία του Ρωσικού Ναυτικού, όπου παρατίθεται η μαρτυρία του ίδιου του Λάμπρου Κατσώνη:

«…Την Κυριακή πρωί…έξω από τα νησιά Κάσου και Σκαρπάντο (Σημ. Π.Σ. – Κάρπαθος), … σε απόσταση 16 μιλίων, ενώ εμείς πλαγιοδρομούσαμε, αυτοί πλησίαζαν από την πρύμη μας…». Συναντήθηκαν δηλαδή, εκείνος με την «Αθηνά» του και δύο λαφυραγωγημένα πλοία, με οκτώ εχθρικά πλοία. Τα τρία εχθρικά προσπάθησαν να ελευθερώσουν τα δύο αιχμάλωτα τού Κατσώνη, «…γιατί τα…πλοία έμειναν πίσω λόγω ενάντιου ανέμου…».

Υπέστησαν μία σφοδρότατη επίθεση μέσα σε πυκνότατα πυρά, από τις 8 το πρωί μέχρι τις 8 το βράδυ, με την Ρωσική φρεγάτα να βγαίνει νικητής, προκαλώντας μεγάλη ζημιά στους τούρκους…». Ο ίδιος πολεμούσε μόνος του μέχρι την νύχτα. «…Οι τούρκοι μπερδεύτηκαν μέσα στην νύχτα…» και χτυπούσαν τα δικά τους πλοία, οπότε μόλις κατάφεραν «…να ισιώσουν τα πανιά τους (Σημ. Π.Σ. – να τα ρυθμίσουν σωστά γιά τον πνέοντα άνεμο) κατευθύνθηκαν με μεγάλες απώλειες στην ακτή. Από την πλευρά μου έπαθα μικρές ζημιές…».

Πηγές και Αναφορές

1. Λάμπρος Κατσώνης, wikipedia
2. «Η ναυμαχία της Καρπάθου – Το Αιγαίο καθαρίζει από Τούρκους» του Παντελή Καρύκα στο SLPress.gr
3. Η Ναυμαχία της Καρπάθου, Ελληνικό Ημερολόγιο, Πάνου Ν. Στάμου, Διδάκτορα Ιστορικών Επιστημών Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών.