Μενετές (χωριό, κοινότητα και γεωγραφικό διαμέρισμα)

Hits: 80

Οι Μενετές είναι ένα από τα μεγαλύτερα σε έκταση και πληθυσμό χωριά του νησιού της Καρπάθου που ανήκει στα Δωδεκάνησα. Μαζί με τους συγκροτημένους οικισμούς Κήπος Αφιάρτη, Άης Γιάννης Αφιάρτη, Λακκί, τα γεωργικά μετόχια Σταυρί, Σκοπή, Εξίλες, Κριθαρές, Λάι και Βρουτσάς και τους παραθεριστικούς οικισμούς Αμμοωπή και Αφιάρτης αποτελούν την Κοινότητα Μενετών του Δήμου Καρπάθου που ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Καρπάθου-Ηρωικής Νήσου Κάσου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Το Μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων της πόλης της Καρπάθου, προέρχεται από τις Μενετές [1].

Πηγές – Αναφορές

  1. https://el.wikipedia.org/wiki/Μενετές_Καρπάθου στην wikipedia

Πηγάδια Καρπάθου (πόλη, κοινότητα και δημοτικό διαμέρισμα)

Hits: 79

Τα Πηγάδια (ή η Κάρπαθος) είναι πρωτεύουσα του νησιού από το έτος 1892. Τα Πηγάδια αποτελούν το κεντρικό λιμάνι της νήσου Καρπάθου η οποία ανήκει στα Δωδεκάνησα. Βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού, στον κολπο του Βρόντη και είναι κτισμένη στην ίδια θέση με την αρχαία ελληνική πόλη Ποσείδιο.[1] Έχει 2.707 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011 και είναι ο μεγαλύτερος οικισμός του νησιού. Στα Πηγάδια υπάρχει μεγάλη παραλία την οποία μπορούν να επισκεφτούν οι επισκέπτες και οι κάτοικοι του νησιού [1].

Αναφορές

  1. Πηγάδια Καρπάθου, στην wikipedia

Ολύμπος (χωριό, κοινότητα και δημοτική ενότητα)

Hits: 206

Η Όλυμπος είναι ένας οικισμός ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού κάλλους και βρίσκεται στο νησί της Καρπάθου. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 310 μέτρων, κατά μήκος αυχένα των υπωρειών του όρους Προφήτης Ηλίας της βόρειας Καρπάθου και είναι χαρακτηρισμένος από τις αρμόδιες κρατικές αρχές ως παραδοσιακός οικισμός. Η δυτική πλευρά της Ολύμπου είναι απόκρημνη και στέκεται πάνω από κατωφέρεια που καταλήγει στην θάλασσα ενώ η ανατολική της πλευρά είναι πιο ομαλή και της προσφέρει πρόσβαση στο επίνειό της, το Διαφάνι. Η Κοινότητα Ολύμπου που υπάγεται στον Δήμο Καρπάθου έχει 556 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011 [1].

Αναφορές

  1. Λήμμα για την Όλυμπο στην wikipedia

Χελιδονόψαρο, γλυπτό, Διαφάνι

Hits: 132

Χελιδονόψαρο, γλυπτό του Γιάννη Χατζηβασίλη, Διαφάνι, Κάρπαθος

Το χελιδονόψαρο, είναι γλυπτό που φιλοτέχνησε ο Γιάννης Χατζηβασίλης [1], γυιός του τεχνίτη και καλλιτέχνη Βασίλη Χατζηβασίλη από την Όλυμπο της Καρπάθου.

Κατασκευάστηκε στη μνήμη του Νίκου Β. Τσέρκη, συμβολίζοντας τις προσπάθειες των ανθρώπων του νησιού “να ξεπεράσουν τον εαυτό τους, παλεύοντας με τα κύματα, για να θρέψουν γενιές και γενιές”, αλλά την ίδια στιγμή “διατηρώντας τη γλώσσα τα ήθη και τα έθιμα” του τόπου.


Αναφορές – Πηγές

  1. Από τη σχετική ανάρτηση του καλλιτέχνη στο facebook.

Ελιά του 2004, Απέρι

Hits: 105

Το καλοκαίρι του 2004 σε ανάμνηνση της Λαμπαδηδρομίας της Ολυμπιάδας που πέρασε από την Κάρπαθο, φυτεύθηκε η εικονιζόμενη ελιά δίπλα στο Μέγαρο Τελετών Απερίου από το Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καρπάθου και Κάσου κ. Αμβρόσιο.

Έκτοτε η ελιά μεγαλώνει και υπενθυμίζει εκείνη τη σπουδαία μέρα για την Ελλάδα και την Κάρπαθο.

Το Απέρι αντιπροσώπευσαν στη λαμπαδηδρομία οι: Μάρκος Φιλιππούσης, Γιώργος Μακρής και Βασίλης Μικροπανδρεμένος.

 

Κοινοτικές Βρύσες Απερίου

Hits: 660

Οι κοινοτικές βρύσες ευρίσκονταν σε κοινόχρηστους χώρους δίνοντας δωρεάν χρήση νερού από όλους τους κατοίκους της κοινότητας. Αποτελούσαν σημαντικό τμήμα της ζωής του χωριού, προμηθεύοντας με καθαρό νερό τους κατοίκους του την εποχή που το δημόσιο υδρευτικό δίκτυο ήταν ανύπαρκτο. Τα οικήματα του χωριού υδροδοτήθηκαν ξεχωριστά αρκετά μετά την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου, τη δεκαετία του ’50.

Χρησιμοποιούμε τον όρο «Κοινοτικές Βρύσες» και όχι «Ιταλικές Βρύσες», για να αναδείξουμε τη χρήση και όχι τη προέλευση τους. Παραμένει πάντως ενδιαφέρον το ότι οι Ιταλοί και Τούρκοι κατακτητές [1] φρόντισαν, έστω και με καταναγκαστική πολλές φορές εργασία των υποδούλων να βελτιώσουν σημαντικά την καθημερινή ζωή τους, όσο αφορά το σημαντικό αγαθό του πόσιμου νερού [2].

Ιστορική Αναδρομή

Αρχικά στο Απέρι υπήρχε μία κοινοτική βρύση που κατασκευάστηκε την εποχή της Τουρκικής κυριαρχίας, αλλά το πότε ακριβώς δεν είναι γνωστό στην περιοχή του πάνω Απερίου [1].  Κατασκευάστηκε  κατόπιν εντολής του ανωτάτου αντιπρόσωπου των Οθωμανών στην Κάρπαθο και το νερό ερχόταν από την πηγή Σισεμέ στην Άσπα.  Στο τέλος, εξαιτίας των καλών πράξεων του προς τους Καρπάθιους, ο συγκεκριμένος εκπρόσωπος των Οθωμανών εξορίστηκε από την Κάρπαθο.

Γενικά πριν την Ιταλοκρατία, οι κάτοικοι του Απερίου μετεφεραν στα σπίτια τους το νερό με στάμνες, από τις ακόλουθες πηγές του χωριού:

      1. Μέσα Βρύση (στο γεφύρι)
      2. Βλύα (Χογλακιά)
      3. Σισεμέ (κάτω από τον Άγιο Αντώνη) στην Άσπα

Πολλές Κοινοτικές βρύσες κατασκευάστηκαν την δεκαετία του 1920-1930, από τους Ιταλούς κατακτητές, την εποχή που τα Δωδεκάνησα κυβερνούσε ο μετριοπαθής Ιταλός Μάριο Λάγκο.  Σκοπός των βρυσών αυτων ήταν να μεταφέρουν ποσιμο νερό σε όλες γειτονιές του χωριού με τη βοήθεια ενός βασικού δικτύου σωληνώσεων από την πηγή της Βλοίας. Το εχγείρημα είχε αρκετή τεχνική δυσκολία λόγω της έκτασης του Απερίου και της διαφοράς υψομέτρου μεταξύ των 8 συνοικιών του.

Με την κατασκευή των κοινοτικών Βρυσών επί Ιταλοκρατίας,  διευκολύνθηκε η καθημερινότητα των κατοίκων του χωριού, καθώς πλέον  απέφευγαν την ταλαιπωρία της μεταφοράς νερού στο σπίτι με στάμνες και κουβάδες, διανύοντας μεγάλες συνήθως αποστάσεις.  Συνολικά οι κοινοτικές βρύσες ήταν δεκαπέντε, από τις οποίες σώζονται οι δέκα. Όλες έχουν χαρακτηριστική μορφή, με καμπύλες που ακολουθούν την ιταλική αρχιτεκτονική τεχνοτροπία.

Οι Κοινοτικές βρύσες ανά συνοικία

Χογλακιά/Λώροι (3)

Βρύση #1 (ΚΒ-Χ1):

Κοινοτική βρύση χτισμένη την 10ετία του 1930 και εξυπηρετούσε τη συνοικία και τους κατοίκους της Χογλακιάς.  Βρίσκεται ανάμεσα στα σπίτια της Σούλας Σαρρή-Χαλκιά και το πατρικό του αείμνηστου Ηλία Ζερβουδάκη.

Βρύση #2 (ΚΒ-Χ2):

Κοινοτική βρύση χτισμένη την 10ετία του 1930 και εξυπηρετούσε την πάνω γειτονιά της συνοικίας των Λωρών.  Βρίσκεται δίπλα από το σπίτι του Αλέκου  Μικροπανδρεμένου και του Γιάννη Λογοθέτη.  Η συγκεκριμένη βρύση βρίσκεται ακόμα σε λειτουργία, ενώ οι γείτονες έχουν αναρτήσει δίπλα και μία πινακίδα με τη μαντινάδα:

Πιείτε νερό που την πηγή καθίστε αναπαυθείτε,
τούτο το χώρο καθαρό να τον διατηρείτε.

Βρύση #3 (ΚΒ-Χ3):

Η συγκεκριμένη Κοινοτική βρύση εξυπηρετούσε την κάτω γειτονιά των Λωρών.  Έχει διαφορετική αρχιτεκτονική απ’ τις υπόλοιπες και βρίσκεται απέναντι από του Γιώργη Χατζηνικήτα το σπίτι τοποθετημένη στον τοίχο.

‘Αης Βασίλης (1)

Βρύση #4 (ΚΒ-Α1): Είναι η μοναδική Κοινοτική Βρύση που βρίσκεται στον Άγιο Βασίλη και μία απ’ τις μοναδικές που έχουν και γούρνα δίπλα όπου έπιναν τα διψασμένα περαστικά ζώα.

Βαλαντού (1/3)

Βρύση #5 (ΚΒ-Β1):

Βρίσκονταν ανάμεσα στις οικίες Νίκου Ορφανίδη και Αννίκας Χρυσού.

Στην Βαλαντού μπορεί κανείς να δει από κοντά το παραδοσιακό λιοτρίβι και τους “ναούς” που διασχίζουν την συνοικία που μέχρι πρόσφατα περνούσε νερό για να ποτιστούν τα αμπέλια της γειτονιάς. 

Κατηφορίζοντας τα σκαλιά και φτάνοντας στον κεντρικό δρόμο μπορεί κανείς να θαυμάσει το καφενείο “Η Ελευθερία” του “παπά Ηλία” Σταματιαδη με την “Καλύ(β)α” όπου εκεί υψώθηκε  Ελληνική σημαία στα Δωδεκάνησα μετά την απελευθέρωση της Καρπάθου από τον Ιταλικό ζυγό.  Το καφενείο αυτό αντί για βρύση στο εσωτερικό του είχε μία πηγή που ο καφετζής χρησιμοποιούσε για τις καθημερινές του ανάγκες, καφέ, νερό κτλ.

Βρύση #6 (ΚΒ-Β2):

Η Κοινοτική βρύση στην αυλή της εκκλησίας του Σωτήρος (Του Χριστού) πολύ πιο παλιά βρισκόταν στην αντίθετη πλευρά της αυλής της εκκλησίας και λόγω διαπλάτυνσης που έγινε στην αυλή μετατοπίστηκε στην σημερινή τοποθεσία στον τοίχο της Σοφίας Κ. Μικροπανδρεμένου.  Την χρονιά που γινόταν η διαπλάτυνση της αυλής, οι κάτοικοι θεώρησαν σωστό να μην καταστρέψουν την βρύση αλλά να την μεταφέρουν λίγα μέτρα παρακάτω.  Είναι η μοναδική βρύση απ’ τις τρεις που υπήρχαν στην Βαλαντού που διασώζεται.

Βρύση #7 (ΚΒ-Β3):

Στο συγκεκριμένο σημείο υπήρχε παλιά μία Κοινοτική βρύση. Βρισκόταν μεταξύ των σπιτιών της Ευδοξίας Διακονή-Χριστοδουλάκη και Άννας Σακελαρίδη.  Μπορεί κανείς να παρατηρήσει τα αυλάκια (ναούς) που περνούσε κάποτε το νερό ερχόμενο από το ποτάμι για να ποτίσουν οι Βαλαντιώτες τα αμπέλια τους.

Μωρροούς (2)

Στην συνοικία του Μωροού υπάρχουν δύο βρύσες.

Βρύση #8 (ΚΒ-Μ1):

Η πρώτη βρίσκεται κάτω από το σπίτι της Βάσως Τσαγκάρη και απέναντι από το σπίτι του Μανώλη Πρωτόπαπα.

 Βρύση #9 (ΚΒ-Μ2):

Ο επισκέπτης εξερευνώντας την συνοικία θα βρει την δεύτερη βρύση όπου είναι τοποθετημένη πλησίον της οικίας Μαρίκας και Γεωργίου Μπέρτου.  Ακριβώς απέναντι από την βρύση βρίσκεται ένας βράχος ή αλλιώς “η Πετράκλα”.  Σε αυτή την πέτρα στεκόταν ο ντελάλης και διαλαλούσε τις ανακοινώσεις ή κάποια σημαντική είδηση για να ακούσουν οι κάτοικοι απέναντι.

Σχολικό Συγκρότημα (1)

Βρύση #10 (ΚΒ-Σ1):

Η συγκεκριμένη βρύση εξυπηρετούσε τις ανάγκες των τριγύρω εγκαταστάσεων, σχολικά κτίρια εκκλησιαστικό μέγαρο, Μητρόπολη.

Μπορεί κανείς να επισκεφτεί τον χώρο και να δει από κοντά:

  1. Το Ενιαίο Λύκειο Καρπαθου, το Γυμνάσιο, το Δημοτικό Σχολείο και το Νηπιαγωγείο.
  2. Ακριβώς πίσω από την Κοινοτική βρύση βρίσκεται το παλιό σχολικό περίπτερο.
  3. Επίσης μία ελιά,  που φυτεύτηκε το 2004, όταν η Ολυμπιακή φλόγα (λαμπαδηδρομία) πέρασε και από την Κάρπαθο.  Το χωριό μας το εκπροσώπησαν τρεις λαμπαδηδρόμοι: ο Μάρκος Φιλιπούσης, ο Γιώργος Κ. Μακρής και ο Βασίλης Μ. Μικροπανδρεμένος.  Ακολούθησε εκδήλωση στο Απέρι και οι τρεις λαμπαδηδρόμοι φύτεψαν το ιερό αυτό δέντρο.
  4. Ανεβαίνοντας τα σκαλιά βλέπει κανείς την προτομή του Διδασκάλου του γένους Παναγιώτη Χρυσοχέρη.
  5. Διασχίζοντας την εκκλησιαστική αυλή αντικρίζει κανείς την προτομή του ήρωα Σμηναγού Παναγιώτη Ορφανίδη (σκοτώθηκε εν υπηρεσία το 1940) 
  6. Η αυλή ονομάζεται πλατεία Μητροπόλεως σε ανάμνηση του παλιού κτηρίου των γραφείων της Μητρόπολης, στο οποίο έγιναν οι διαπραγματεύσεις με τους Ιταλούς το 1944 μετά την Επανάσταση της Καρπάθου. Εκει συντάχθηκε και υπογράφτηκε η διακήρυξη της Επανάστασης και της Ένωσης με την Ελλάδα από 53 αντιπροσώπους από Κάρπαθο και Κάσο.
  7. Επίσης έξω από την είσοδο της Μητρόπολης βρίσκεται η προτομή του Μητροπολίτη Αποστόλου.

Πάνω Απέρι (2/3)

Βρύση #11 (ΚΒ-Α1):

Η συγκεκριμένη βρύση είναι απ΄τις λίγες που είναι ακόμη σε λειτουργία.  Επίσης την συντηρούν και οι γείτονες με το να φυτεύουν λουλούδια και να την ασπρίζουν κάθε χρόνο.  Βρίσκεται ανάμεσα στα σπίτια του Μιχαήλ Ταβερνάρη και Νικήτα Αλεξιάδη.  Κατηφορίζοντας τα σκαλιά μπορεί κανείς να δει από κοντά παλιά Καρπάθικα αρχοντικά σπίτια.

Βρύση #12 (ΚΒ-Α2):

Στο σημείο αυτό κάποτε βρισκόταν μία Κοινοτική βρύση. Εξυπηρετούσε την γειτονιά που βρίσκεται στην μέση της συνοικίας του Πάνω Απερίου.  Βρισκόταν έξω απ΄την οικία της Σοφίας Παλληκαρά-Λάμπρου.

Βρύση #13 (ΚΒ-Α3):

Η τρίτη Κοινοτική βρύση βρίσκεται έξω από την οικία της Μαίρης Μακρή-Χρυσοχόου.  

 Άγιος Χαράλαμπος (0/1)

Βρύση #14 (ΚΒ-Χ1):

Κάτω από το ιερό του Αγίου Χαραλάμπου στον δρόμο υπήρχε μία Κοινοτική Βρύση.

Φούρνος (0/1)

Βρύση #15 (ΚΒ-Φ1):

Έξω από το σπίτι του Αντώνη Παπαδάκη υπήρχε μία Κοινοτική βρύση.

Κολυμπήθρα (1/1)

Βρύση #16 (ΚΒ-Κ1):

Κατασκευάστηκε πολύ αργότερα από την ελληνική πλέον διοίκηση, επι δημαρχίας Ν. Ορφανίδη ή Γ. Λαμπρινού  τη δεκαετία του ’60. Ακολουθεί παρόμοια τεχνοτροπία με τις άλλες κοινοτικές βρύσες και βρίσκεται έξω από το σπίτι της Φωτεινής Τσαγκάρη-Θεοχαρίδου.

Συντάκτες: Βάσος Μικροπανδρεμένος, Μανόλης Μ. Τσαγκάρης, Μιχαήλ Λαμπρινός.

Αναφορές και σημειώσεις

  1. Η τουρκοκρατία στην Κάρπαθο κράτησε ώς το 1912, οπότε οι Ιταλοί κατέλαβαν την Δωδεκάνησο.
  2. Κατά τη διάρκεια της Ιταλοκρατίας (1912-1944) οι Ιταλοί πραγματοποίησαν πολλά κοινωφελή έργα με καταναγκαστική εργασία των υποδούλων Καρπαθίων. Συμπεριλαμβάνονται πολυάριθμα γεφύρια, τα διοικητικά κτήρια στα Πηγάδια, κοινοτικές βρύσες, το ιταλικό στρατιωτικό αεροδρόμιο στον Αφιάρτη, κ.λ.π.
  3. Οι γεω-πινακίδες έχουν σαν στόχο τη προστασία αυτών των μοναδικών στοιχείων της ιστορίας του Απερίου, μέσα από τη διαφώτιση κατοίκων και επισκεπτών. Για τη διευκόλυνση των επισκεπτών, έχουμε δώσει κωδική ονομασία στην κάθε βρύση ανάλογα με την συνοικία που βρίσκεται.
  4. Οι πρώτες πινακίδες τοποθετήθηκαν με πρωτοβουλίες του Συλλόγου Απεριτών Αττικής και της Κοινότητας Απερίου σε μερικές Κοινοτικές Βρύσες στο Απέρι, στις 1/7/2020.

 

Πλατεία Μητροπόλεως, Απέρι

Hits: 260

Στο σημείο αυτό βρισκόταν το κτήριο της παλαιάς Μητροπόλεως, όπου συντάχτηκε και υπογράφτηκε το ψήφισμα των Καρπαθίων για την διακήρυξη της Επανάστασης, της Απελευθέρωσης και της Ένωσης με την Ελλάδα, στις 10 Οκτωβρίου του 1944 [1]. Το κείμενο υπογράφτηκε από 50 και άνω αντιπροσώπους Καρπάθου και Κάσου [2] και στάλθηκε με ειδική αποστολή στην Ελληνική Κυβέρνηση του Καϊρου με σκοπό την πληροφόρηση των συμβάντων του 1944, αλλά και την κατοχύρωση του επιθυμίας των Καρπαθίων, της Ένωσης με την Ελλάδα.

Απόσπασμα εγγράφου για τη Διακήρυξη της Επανάστασης της Καρπάθου και της Ένωσης με την Ελλάδα.

Αναφορές

  1. Το αυθεντικό έγγραφο της Διακήρυξης της Απελευθέρωσης Καρπάθου και Κάσου και της Ενωσης τους με την Ελλάδα (Α100). Από την  Παγκαρπαθιακή Επιτροπή προς την Ελληνική Κυβέρνηση στο Κάϊρο. Ακολουθούν πάνω από 50 υπογραφές των αντιπροσώπων [7-10-1944].
  2. Κάρπαθος – Οκτώβριος 1944: το αίσιον τέλος μιας μεγάλης διαδρομής 
  3. 53 Καρπάθιοι και Κάσιοι υπογράφουν την Ένωση με την Ελλάδα!, σχετικό άρθρο από το karpathos.net

Κάσος (Γεωγραφία)

Hits: 84

Η Κάσος είναι ελληνική νήσος του νότιου Αιγαίου και το νοτιότερο από τα Δωδεκάνησα. Βρίσκεται ανάμεσα στην Κρήτη και την Κάρπαθο. Έχει σχήμα περίπου ρομβοειδές επίμηκες με μέγιστο μήκος από το Ακρωτήρι Αυλάκι μέχρι το Ακρωτήρι Ακτίνα 19,8 χλμ. και μέγιστο πλάτος (στο μέσον σχεδόν της νήσου) 7,7 χλμ. Η έκταση της φθάνει τα 66,4 τ.χλμ. και έχει μήκος ακτών 59 χλμ. Continue reading Κάσος (Γεωγραφία)

Χατζηγεωργιάδειο Πολιτιστικό Κέντρο «Ομόνοιας» Απερίου, Απέρι

Hits: 107

Το Χατζηγεωργιάδειο Πολιτιστικό Κέντρο του Συλλόγου «Ομόνοιας» Απερίου, εις μνήμην Γεωργίου και Καλλιόπης Χατζηγεωργιάδη, φιλοξενείται σε πρόσφατα ανακαινισμένο οίκημα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στο κέντρο του χωριού. (ο σχετικός κόμβος του δικτύου υπάρχει στο http://www1.karpathos.net/occ/). Continue reading Χατζηγεωργιάδειο Πολιτιστικό Κέντρο «Ομόνοιας» Απερίου, Απέρι