Author: Karpathos Net

Βασίλειος Βέργης, εκ Βολάδος

Views: 56

Λήμμα υπό συγγραφή

Ο Ιατρός Βασίλειος Βέργης επισκέπτεται τη γενέτειρα του το 1928 (περίπου). Σταματά στο Απέρι όπου κατέληγε ο τότε αμαξιτός δρόμος που τον υποδέχονται Απερίτες και Βωλαδιώτες. (Λαογραφικό Αρχείο Απερίου).

Εμμανουήλ Κοντόπουλος εξ Ολύμπου, Φωτογράφος

Views: 63

Εμμανουήλ Κοντόπουλος, Φωτογράφος

Ο Εμμανουήλ Κοντόπουλος, Φωτογράφος, γεννήθηκε στην Όλυμπο και παντρεύτηκε στο Απέρι τη Ζωή Νισύριου στις αρχές του 20ου αιώνα.

Εργάστηκε στην Κάρπαθο από το 1900-1912 περίπου και άφησε ένα σημαντικό φωτογραφικό αρχείο, συμπεριλαμβανομένου της εμβληματικής φωτογραφίας από τη πρωτομαγιά του 1907 στο Απέρι (στο τέλος του λήμματος).

Ο Εμμανουήλ Κοντόπουλος (λεπτομέρεια από τη φωτογραφία της πρωτομαγιάς του 1907)

Το αρχείο του αποτελείται από περίπου 160 γυάλινα αρνητικά με φωτογραφίες, κοινωνικές (συνευρέσεις, εκδρομές), ιστορικές (σημαντικά γεγονότα της Καρπάθου), οικογενειακές (ζευγαριών και οικογενειών), προσωπικές (πορτραίτα), καθώς και εικόνες της καθημερινής ζωής (εργασίες). Καταγράφονται πρόσωπα, ενδυμασίες, κοσμήματα, κεντήματα, αντικείμενα της καθημερινής ζωής, πιθανότατα από την Κάρπαθο και ειδικότερα από το Απέρι. Σε μία περίπτωση το αρνητικό περιέχει τη φράση «Πρωτομαγιά του 1907».

Η συλλογή  προβάλλεται σε ειδική σελίδα στο facebook [2].

Άρθρο υπό συγγραφή

Αναφορές και Πηγές

  1. Οι Κοντόπουλοι, μια σπουδαία φαμίλια της Καρπάθου, Μανόλης Δημελάς, Καρπαθιακά Νέα.
  2. Karpathos 1900. Photographs of Manolis Kontopoulos, ειδική σελίδα στο Facebook.
Πρωτομαγιά 1907, Απέρι. Φωτ. Εμμανουήλ Κοντόπουλου, Συλλογή Φραγκίσκου Αντιμησιάρη, FAA-FEA-1001

Μητροπολίτες Καρπάθου

Views: 85

Το άρθρο αυτό βρίσκεται σε συγγραφή

Αμβρόσιος (1983-) (Γεώργιος Παναγιωτίδης)


Ο Αμβρόσιος Παναγιωτίδης γεννήθηκε στην Ξάνθη το 1939. Αποφοίτησε από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης το 1962. Διάκονος χειροτονήθηκε το 1961 και Πρεσβύτερος το 1965. Διετέλεσε Αρχιγραμματέας της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας και της Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους. Υπηρέτησε ως Πρωτοσύγκελος της Μητροπόλεως Κώου από το 1977 μέχρι το 1983. Στις 19 Ιουνίου 1983 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Καρπάθου και Κάσου.

Νεκτάριος (Εμμανουήλ Χατζημιχάλης) (1980-1983)

Continue reading Μητροπολίτες Καρπάθου

Ιστορικές αναφορές της Καρπάθου

Views: 84

Στην Ιλιάδα του Ομήρου

Η Κάρπαθος και η Κάσος (μαζί με πολλά άλλα νησιά), αναφέρεται στην Ιλιάδα του Ομήρου [1,2]:

«Οἳ δ᾽ ἄρα Νίσυρόν τ᾽ εἶχον Κράπαθόν τε Κάσον τε
καὶ Κῶν Εὐρυπύλοιο πόλιν νήσους τε Καλύδνας,
τῶν αὖ Φείδιππός τε καὶ Ἄντιφος ἡγησάσθην
Θεσσαλοῦ υἷε δύω Ἡρακλεΐδαο ἄνακτος·
τοῖς δὲ τριήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο»

… και η μετάφραση του Ιάκωβου Πολυλά.
Τους άνδρες απ’ την Νίσυρον, την Κάρπαθον, την Κάσον,
και απ’ τες Καλύδνες και απ’ την Κων την πόλιν του Ευρυπύλου,
εδιοικούσε ο Άντιφος και ο Φείδιππος, βλαστάρια
του βασιλέως Θεσσαλού του γόνου του Ηρακλέους.
Κι είχαν τριάντα βαθουλά κατόπι τους καράβια.

(Ραψωδία Β, στίχοι 676-680)

Η Κάρπαθος βρισκόταν υπό Μινωική επιρροή, αργότερα υπήρξε μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας μέχρι το 400 π.Χ. που κατακτήθηκε από τους γείτονες Ρόδιους. Από τότε πέρασαν κι άλλοι πολλοί από το νησί. Πέρσες, Μακεδόνες, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Γενοβέζοι, Βενετσιάνοι (την είπαν Scharpanto ή Scarpanto), Άραβες, Οθωμανοί (την έλεγαν Κερπέ), πειρατές, Ιταλοί (1912-1944). Οι περισσότεροι έφυγαν. Άλλοι πήγαν μετανάστες στην Αμερική. Λίγοι έμειναν να παλέψουν με τον άγονο τόπο τους.

Σε Επιγραφή της Βρυκούς

Σύμφωνα με ψήφισμα του Δήμου των Βρυκουντίων στην πόλη τελούνταν αγώνες αφιερωμένοι στον Ασκληπιό όπου συμμετείχαν και οι τέσσερις Καρπαθιακές πόλεις. Η Βρυκούς πιστεύεται ότι εγκαταλείφθηκε τον 7ο αιώνα μ.Χ. λόγω των αραβικών επιδρομών ή ότι καταστράφηκε από σεισμό [3].

Η πιο γνωστή επιγραφή που έχει βρεθεί είναι το λεγόμενο “Δωρικό” ψήφισμα το οποίο αναφέρεται στον Σάμιο γιατρό Μηνόκριτο γιο του Μητρόδωρου που είχε ασκήσει την ιατρική στη Βρυκούντα για περισσότερα από είκοσι χρόνια. Σύμφωνα με το ψήφισμα αυτό ο Μηνόκριτος τιμήθηκε για τις καλές του υπηρεσίες προς τον Δήμο με δημόσιο έπαινο και με χρυσό στεφάνι, ενώ του δινόταν το δικαίωμα να συμμετέχει στις ιερές τελετές και στις γιορτές της πόλης. Τέλος μαρμάρινη στήλη που έφερε εγχάρακτο το ψήφισμα αυτό τοποθετήθηκε στον περίβολο του ναού του Πορθμίου Ποσειδώνος που εκτιμάτα ότι βρισκόταν στην Καρπαθιακή ακτή του στενού της Σαρίας.

Σε Επιγραφή στην Ακρόπολη των Αθηνών

Οι Καρπάθιοι και οι Ετεοκαρπάθιοι (γηγενείς) αναφέρονται σε επιγραφή της Αθηναϊκής Συμμαχίας.

Πηγές και Αναφορές:

  1. Homeric Dictionary of Nautical Terms, Athanassios Giannakis,  Orion University, Saint Vincent and the Grenadines, ORION University Press, Σελίδα 384
  2. Ιστολόγιο του Χρύσανθου Γεωργιτσόπουλου, blogspot.com, 2019
  3. Βρυκούς (wikipedia)

Σκοπός 14ος: της Νύχτας Καρπάθου (Νυ)

Views: 75

Νυ 

Σκοπός Καρπάθου και Κάσου, που σχετίζεται και μάλλον βασίζεται σε Μικρασιάτικο Τραγούδι : «εσύ που σέρνεις το χορό» σύμφωνα με την πρωτότυπη εργασία των Μιλτιάδη Μαντινάου και Μανόλη Κριτσιώτη, που παρουσιάστηκε στο Απέρι το Καλοκαίρι του ’22 [1].

Αποτελεί τον αγαπημένο σκοπό για καντάδες που συχνά γίνονταν  νύχτα έξω από τα σπίτια κοριτσιών με στόχο να ανοίξουν το παράθυρο τους, η να μετακινήσουν το λυχνάρι προς τα εκεί. Σημάδι που έδειχναν ότι άκουσαν την καντάδα και ενδιαφέρονται για το νέο που τους τραγουδά.

Ο Γιάννης Αναγνωστόπουλος (Γ. Υψηλός), στο τελευταίο του δίσκο [2] τραγουδά σχετικά:

Ξύπνα αγάπη μου άνοιξε, κρυφά το παραθύρι,
τα αγγελούδια του έρωτα, σου κάνουν πανηγύρι.

Σε άλλη εκτέλεση, ο Μανώλης Μάλτας  [4] τραγουδά:

Ξύπνησ’ αστέρι τ’ ουρανού του Ήλιου θυγατέρα,
κι έβγα στο παραθύρι σου, να γίνει η νύχτα ‘μέρα.

Συχνά σαν “τσάκισμα” τραγουδιέται το παρακάτω:

Οι νύχτα ώρες δεκατρείς, μόνο τις τρεις κοιμούμαι,
τις άλλες δέκα κάθομαι κι εσένα συλλογούμαι.

ή

Έβγα στο παραθύρι να φέξει το στενό,
να φέξει να περάσω γιατί ‘ναι σκοτεινό.

Με αυτό το τραγούδι κλείνουμε τα καθιστά γλέντια, με αυτόν ξυπνούσαμε ξυμερώματα τους φίλους που εγκατέλειπαν νωρίς το γλέντι [Φωτεινή Λαμπρίδη, στο 3]. Αν κι εμπιστεύομαι πολύ τον Φώτη Σιώτα, δυσκολεύτηκα να πατήσω το play, μην τυχόν κι έβρισκα μια αδύναμη εκδοχή του αγαπημένου μου σκοπού [5].

Δείγματα

Το σχετικό τραγούδι «εσύ που σέρνεις το χορό»

Αναφορές και Πηγές

  1. Η σχέση της Καρπαθιακής Μουσικής με τη Μικρά Ασία, παρουσιάση, Μιλτιάδη Μαντινάου και Μανόλη Κριτσιώτη, Απέρι, Αύγουστος, 2022.
  2. Υψηλού Ευακούσματα, Ψηφιακός Δίσκος, Γιάννη Μ. Αναγνωστόπουλου, Μ. Οικονομίδη, Μ. Πανάρετου, 2003.
  3. Μουσική / Ο Καρπάθικος «σκοπός της νύχτας» στα χέρια του Σιώτα και του Jan Van”, της Φωτεινής Λαμπρίδη, TVXS, 24/11/2024.
  4. Σκοπός της Νύχτας – Μεσοχώρι, youtube.com (Μανώλης Μάλτας, Μανώλης Λεντάκης). Από το κανάλι του John Halkias.
  5. Jan Van x Fotis Siotas | Σ​κ​ο​π​ό​ς τ​η​ς N​ύ​χ​τ​α​ς, youtube.com, Διασκευή του παραδοσιακή τραγουδιού της Καρπάθου.
  6. Ο Σκοπός της Νύχτας, Κάσος, Μανόλης και Μπάμπης Καρβουνάς, 2014

Χριστόφορος Λυτός

Views: 69

**** άρθρο σε συγγραφή ****

Χριστόφορος Λυτός, εκ Βωλάδος

Ο Χριστόφορος Λυτός (1909-1945) ήταν Έλληνας αντιστασιακός από τη Βωλάδα Καρπάθου. Πολέμησε ενάντια στις δυνάμεις κατοχής στην Κάρπαθο και την Κρήτη, και αργότερα στην Αίγυπτο, εκπαιδευόμενος από τη βρετανική SOE. Έδρασε ως σαμποτέρ και κατασκόπος, συμμετέχοντας σε σημαντικές αποστολές κατά των Ιταλών και Γερμανών. Η ανιδιοτελής προσφορά του στην πατρίδα συνεχίστηκε ως μέλος κατασκοπευτικού κλιμακίου το 1943 στην Κάρπαθο, ενώ η ζωή του τερματίστηκε άδικα, αφήνοντας παρακαταθήκη ηρωισμού και θυσίας.

Το 1943, ο Χριστόφορος Λυτός, με τη βοήθεια θαρραλέων συνεργατών στην Κάρπαθο, συνέλεξε κρίσιμες πληροφορίες για τις κινήσεις των Γερμανών, τις οποίες διαβίβαζε στους Συμμάχους μέσω ασυρμάτου. Η δράση του συνέβαλε σε επιθέσεις που αποδυνάμωσαν τον εχθρό και ανύψωσαν το ηθικό των ντόπιων, κάνοντάς τον φόβητρο των κατακτητών. Παρά τη σκληρή και επικίνδυνη αποστολή του, παρέμεινε αφοσιωμένος και δυναμικός, με σθένος και ανιδιοτέλεια.

Όσοι συναναστράφηκαν τον Χρ. Λυτό κατά την εξάμηνη αυτή παραμονή του στην Κάρπαθο, ανέφεραν πως ήταν πιστός χριστιανός, άριστος οικογενειάρχης, αυστηρός στην όψη αλλά αγαθός στην καρδιά, δυνατός χαρακτήρας, εχέμυθος, πολύ τολμηρός, αποφασιστικός, πεισματάρης, αλλά και πολλές φορές οργίλος και απότομος, ευέξαπτος και πολύ οξύθυμος. Ήταν μη υπάκουος στις συμβουλές των άλλων, ακόμη και του στενού του συνεργάτη Ιωάννη Κρασόπουλου. Έκανε εκείνο το οποίο ο ίδιος ήθελε. Δεν άκουγε κανέναν, ούτε τι του έλεγαν, ούτε τι τον συμβούλευαν. Στο εθνικό του φρόνημα ήταν άκαμπτος, ασυναγώνιστος και λυσσαλέος κατά του εχθρού.

Μετά τον πόλεμο, ο Χριστόφορος Λυτός επέστρεψε στην Κάρπαθο το 1945. Παρά τη μακρόχρονη αντιστασιακή του δράση, σκοτώθηκε τραγικά ενώ προσπαθούσε να αποσυνδέσει νάρκη, μαζί με  συγχωριανό του. Η προσφορά του τιμήθηκε τόσο από την Ελλάδα όσο και από τη Μεγάλη Βρετανία, με απονομή μεταλλίων και οικονομική ενίσχυση της οικογένειάς του. Η μνήμη του παραμένει ζωντανή στην Κάρπαθο ως σύμβολο ηρωισμού και ανδρείας.

(** το λήμμα βρίσκεται σε συγγραφή **)

Μνημείο Χριστόφορου Λυτού, Βρόντης, Καρπάθου

 

Πηγές και Αναφορές

  1. Ο ήρωας Χριστόφορος Λυτός (1909-1945), Ηλεκτρονική Εφημερίδα, Ομόνοια,  Νοέμβριος 1920, Φ66

Χριστόφορος Σακελλαρίδης, εξ Απερίου

Views: 74

Χριστόφορος Φρ. Σακελλαρίδης, Διδάσκαλος

Ο Διδάσκαλος Χριστόφορος Φρ. Σακελλαρίδης υπηρέτησε στο Απέρι της Καρπάθου, και κατείχε και τη θέση του Γραμματέα της Μητρόπολης Καρπάθου την εποχή της Ιταλοκρατίας.

*** λήμμα σε συγγραφή ***