A100: Διακήρυξη Επανάστασης, Απελευθέρωσης και Ένωσης με την Ελλάδα (1944)

Views: 15

Το αυθεντικό εγγράφου της διακήρυξης της Επανάστασης & Απελευθέρωσης της Καρπάθου, και της Ένωσης με την Ελλάδα, βρέθηκε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Το παρακάτω αποτελεί ακριβές φωτοαντίγραφο:

Περισότερες πληροφορίες για τα σχετικά γεγονότα παρατίθονται σε σχετικό λήμμα: https://kpedia.karpathos.net/346

Η επιστολή επίσης αναφέρει την άμεση ανάγκη των κατοίκων για τρόφιμα, φάρμακα, ρούχα και καύσιμα καθώς και τη σύλληψη των Ιταλών που παρέμειναν.

Στο τέλος της επιστολής αναφέρεται η ομάδα των 6 πατριωτών που την μετέφεραν στην Αλεξάνδρεια:

… «Επίσης γνωρίζομεν Υμῖν ὅτι οἱ καλοὶ καὶ γενναῖοι πατριῶται, οἵτινες αυθορμήτως ἀνέλαβον τὴν ἀποστολὴν νὰ κομί- σωσι τὴν παροῦσαν, κύριοι Σοφοκλῆς Μηνᾶ Οἰκονομίδης, Λάζαρος Κοσμᾶς, Γεώργιος Ηλ. Χριστοδούλου, Νικόλαος Σταματάκης, Κ. Λαμπρίδης, Μιχ. Πιττᾶς καὶ Ἐμμανουὴλ Πατσουράκης» …

Η τελευταία παράγραφος έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μια  που δηλώνεται η σχέση παιδιού και μάνας αλλά και η πίστη στη νόμιμη κυβέρνηση της Ελλάδας:

«Ἐν τῇ στερρᾷ πεποιθήσει ὅτι ἡ Μήτηρ ἡμῶν θὰ σπεύσῃ νὰ περιλάβῃ τὰ ἐναγωνίως ἀναμένοντα αὐτὴν ἀπορφανισμένα ἐπὶ αἰῶνας τέκνα της εἰς τὰς θερμάς της ἀγκάλας, διατελοῦμεν πιστοὶ καὶ ἀφωσιωμένοι ὑπήκοοι τῆς Α.Μ. τοῦ Βασιλέως ἡμῶν Γεωργίου τοῦ Β καὶ τῆς Κυβερνήσεως ἡμῶν».

Η βαθύτερη σημασία της επιστολής

Η επιστολή επικυρώνεται με τη σφραγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Καρπάθου και Κάσου και πιθανότατα συνετ΄άχθη και υπογράφηκε στα γραφεία της Μητροπόλεως [3]. Οι αντιπρόσωποι της Κάσου πιθανότητα υπέγραψαν όταν το πλοιάριο «Κάρπαθος» (Ιμμακολάτα) σταμάτησε στο γειιτονικό νησί για ανεφοδιασμό και προμήθεια ναυτικών οργάνων.

1. Το έγγραφο αυτό υπήρχε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, εντοπίστηκε από τον Δημοσιογράφο και Ιστορικό ερευνητή κ. Κώστα Τσαλαχούρη, ο οποίος δημοσίευσε ένα τμήμα του στην Εφημερίδα Ροδιακή.
2. Ο Γ. Ν. Τσαμπανάκης αιτήθηκε και έλαβε ακριβές αντίγραφο όλης της επιστολής από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, τα οποία μελέτησε μαζί με τον αείμνηστο Δικηγόρο και Ιστορικό Μελετητή κ. Ντίνο Μελά (το παρουσίασε κατά τη διάρκεια του εορτασμού της 5ης Οκτωβρίου  το 2006).
3. Ο Γιώργος Ν. Τσαμπανάκης αποκωδικοποίησε τις 51 υπογραφές με προσεκτική ανάνγωση της επιστολής και λεπτομερή έρευνα των προσώπων που υπέγραψαν [2024].
4. Την επιμέλεια του λήμματος αυτού είχε ο Μανόλης Μ. Τσαγκάρης και για χάρη απλότητος το έγγραφο ονομάστηκε Α100 [2024].
5.  Η λέξη «Επιτροπή» (αριστερά – 11) μάλλον αναφέρεται σε πρόσωπα που υπογράφουν παρακάτω, ενώ η 3 υπογραφή δεν έχει αναγνωριστεί.
6. Χρονικό της Νήσου Καρπάθου, Μιχάλη Μιχαηλίδη Νουάρου, Αθήνα 1951, επανέκδοση του Συλλόγου Οθετιών Εργασία και Χαρά, 2002, σελίδες 694-696. Εδώ συμπεριλαμβάνεται και η επιστολή Α100.

• Επιμέλεια λήμματος Μανόλης Μ. Τσαγκάρης & Γιώργος Ν. Τσαμπανάκης

Παράρτημα Α — η επιστολή Α100

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί τη δακτυλογραφημένη εκδοχή του χειρόγραφου εγγράφου Α100,  που επίσης δημοσίευσε ο Μιχάλης Μιχαηλίδης-Νουάρος στο [6]. Κρατήσαμε όσο ήταν εφικτό, την ορθογραφία και τη πολυτονική γραφή:

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΚΑΡΠΑΘΟΥ

Κάρπαθος τῇ 7ῃ Οκτωβρίου 1944

Προς την Σεβαστήν Ελληνικήν Κυβέρνησιν εις Κάϊρον

Εξοχώτατε Κύριε Πρόεδρε,

Οἱ βαθυσεβάστως ὑποφαινόμενοι, Γραμματεύς τῆς Ιερᾶς Μητροπόλεως Καρπάθου-Κάσου, καὶ ἀντιπρόσωποι τῶν Κοινοτήτων τῶν νήσων τούτων, λαμβάνομεν τὴν τιμὴν νὰ ἀναφέρωμεν Υμῖν τὰ ἀκόλουθα:

Ἡ ἐκκένωσις τῆς Καρπάθου ὑπὸ τῶν Γερμανικῶν στρατευμάτων, ἀρξαμένη κατὰ τὸ πρῶτον δεκαήμερον τοῦ παρελθόντος Σεπτεμβρίου, συνεπληρώθη τὴν ἑσπέραν τῆς 4ης ἱσταμένου μηνὸς, καὶ ἔκτοτε οὐδεὶς πλέον Γερμανός στρατιώτης παραμένει ἐν τῇ νήσῳ, ἐκτὸς δέκα περίπου, οἵτινες ἐλιποτάκτησαν καὶ εὑρίσκονται ἐνταῦθα, ἀφοπλισθέντες ὑπὸ τῶν κατοίκων.

Ο ἀμιγὴς Ελληνικὸς πληθυσμὸς τῶν Νήσων Καρπάθου καὶ Κάσου ἀμέσως προέβη εἰς ἀνύψωσιν τῆς Ελληνικῆς Σημαίας καὶ ἐκήρυξε τὴν Ἕνωσίν του μετὰ τῆς Μητρὸς Ελλάδος  · πατριωτικαὶ ἐκδηλώσεις λαμβάνουσι χώραν καὶ ἔξαλλος ἐνθουσιασμὸς διαπνέει ἀπ’ ἄκρου εἰς ἄκρον τὰς νήσους Κάρπαθον καὶ Κάσον, διὰ τὴν ἐκπλήρωσιν τοῦ προαιωνίου ἡμῶν πόθου.

Αἱ ἐν Καρπάθῳ ἐγκαταλειφθεῖσαι Ιταλικαὶ Πολιτικαὶ Αρχαί, ἤτοι Διοίκησις, Αστυνομία καὶ Τελωνείον, αἵτινες καὶ κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς Γερμανικῆς κατοχῆς ἀνεγνωρίζοντο μὲν τυπικῶς, ἀλλ’ οὐδὲν ἴσχυον, ἑκοῦσαι ἄκουσαι παρακολουθοῦσι τὰ γεγονότα ταῦτα, μὴ ἔχουσαι τὴν δύναμιν νὰ ἀντιδράσωσιν.

Εγκατελείφθησαν προσέτι ἐν Καρπάθῳ καὶ 120 (ἑκατὸν εἴκοσι), περίπου ἀδέσποτοι Ιταλοὶ στρατιῶται, οἵτινες κατά τὴν ἀνακωχὴν τῆς Ιταλίας, κατὰ τὸν Σεπτέμβριον τοῦ παρελθόντος ἔτους, προς αποφυγήν της αιχμαλωσίας, συνετάχθησαν μετὰ τῶν Γερμανικῶν δυνάμεων, ἄλλοι μὲν, ὡς εργατικοί, ἄλλοι δὲ, ὡς πολεμισταί.

Οἱ στρατιῶται οὗτοι τυγχάνουσιν ὡπλισμένοι μέν, ἀλλὰ κατόπιν ἀπαιτήσεως ἐκ μέρους τῶν ἀντιπροσώπων τῆς Καρπάθου, ὑπεχρεώθησαν νὰ κινῶνται ἐντὸς περιωρισμένης ζώνης, ἐν τῇ περιοχῇ τοῦ λιμένος Πηγαδίων, πρωτευούσης τῆς Νήσου.

Οἱ κάτοικοι τῶν δύο χωρίων της Καρπάθου, Μενετῶν καὶ Αρκάσης, ἐξωπλίσθησαν διὰ τῶν ὑπὸ τῶν Γερμανῶν ἐγκαταλειφθέντων όπλων και ολίγων μυδραλλιοβόλων, ἐνῷ οἱ τῶν ἄλλων χωρίων ἐλάχιστα ὅπλα ἔχουσιν εἰς χεῖρας αυτῶν.

Ἐν τῇ νήσῳ Κάσῳ δὲν ὑπῆρχον ποτὲ Γερμανικαὶ δυνάμεις. Εξηρτᾶτο δὲ αὕτη ἀπὸ τοῦ Γερμανικοῦ Αρχηγείου τῆς Καρπάθου καὶ μόνον Ιταλική Αστυνομία καὶ Τελωνειακαὶ Αρχαὶ ὑφίστανται εκεί σήμερον, ἐξ ὀλίγων προσώπων.

Ἤδη ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη ἐπιβάλλει τὴν ταχίστην καὶ ἄμεσον κατάληψιν τῶν νήσων ἡμῶν ὑπὸ Ελληνικών δυνάμεων:

1) Διὰ νὰ ἐπισημοποιηθῇ ἡ Ενωσις ἡμῶν μετὰ τῆς Μητρὸς Ελλάδος.

2) διότι δεν αποκλείεται να επέλθει και σύγκρουσις ημών προς τας Ιταλικάς δυνάμεις αίτινες υπελήφθεισαν εν Καρπάθω, δεδομένου ότι δεν δυνάμενα να έχωμεν εμπιστοσύνη προς αυτάς, επειδή ανέχονται μεν τας πατριωτικάς ημών εκδηλώσεις την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιούμενοι, αλλ’ ίσως να διανοώνται να δημιουργήσωσιν επεισόδια εν καιρώ ευθέτω δι αυτάς και να αναστηλώσωσι την καταπεσούσαν εξουσία αυτών και

3) διότι ὁ λαὸς ἀπὸ ἀπόψεως ἐπισιτισμοῦ, ἱματισμοῦ καὶ ὑποδήσεως διατελεῖ ὑπὸ τὰς χειρίστας τῶν συνθηκῶν. διὰ τὸν ἀρξάμενον μήνα Οκτώβριον ἐδόθησαν εἰς ἕκαστον ἄτομον 35 γραμμάρια αλεύρου ημερησίως, 600 γραμμάρια πάστας δι’ ολόκληρον τον μήνα και 250 γραμμάρια σακχάρεως, επίσης δι όλον τον μήνα. ουδέν δε γραμμάριον πλέον οὐδενὸς απολύτως εἴδους τροφίμων ὑπολείπεται ἐντὸς τῶν ἀποθηκῶν, οὔτε δε καὶ ἐκ Ρόδου ὑπάρχει καὶ ἡ ἐλαχίστη ἐλπὶς ὅτι θὰ φθάσῃ τὸ παραμικρόν, διότι καὶ ἐκεῖ ἐξηντλήθησαν, καθὼς πληροφορούμεθα, ὅλαι αἱ παρακαταθῆκαι.

Ένεκα τοῦ ὑποσιτισμοῦ, ὑφ ̓ ὃν διετέλει κατὰ τὰ ἔτη τοῦ πολέμου, ὁ πληθυσμός, καὶ δὴ κατὰ τὸ τελευταῖον, οἱ ἄνθρωποι κατήντησαν φασματώδεις, πολλοὶ ὑπέκυψαν εἰς τὰς ἀσθενείας τὰς ἀποτόκους τῶν στερήσεων καὶ ἡ λιμοκτονία ἀναμένει πάντας ἀφεύκτως, ἐὰν βραδύνῃ ἔστω καὶ ὀλίγον ἡ κατάληψις. και απὸ τῆς ἀπόψεως δὲ τοῦ ἱματισμοῦ καὶ τῆς ὑποδήσεως, ἡ κατάστασις ἡμῶν δὲν εἶναι ἧττον ἀξιοθρήνητος καὶ οἰκτρά. Οἱ κάτοικοι εἶναι γυμνοὶ καὶ ἀνυπόδητοι· και ἐὰν ὁ ἐπερχόμενος χειμὼν μᾶς καταλάβῃ εἰς τοιαύτην θέσιν, αἱ νήσοι ἡμῶν, ἀφ ̓ ἑνὸς μὲν ἐκ τοῦ λιμοῦ, ἀφ ̓ ἑτέρου δὲ ένεκα τῶν κρυολογημάτων, ἅτινα μοιραίως θὰ ἐπακολουθήσουν τὴν ἔλλειψιν του επαρκούς ἱματισμοῦ καὶ της ὑποδήσεως, θὰ μεταβληθῶσιν εἰς ἀπέραντα νεκροταφεία. και φαρμάκων δε ὑπάρχει τελεία σπάνις καὶ οὔτε τὰ πλέον ἀπαραίτητα εὑρίσκονται.

Σημειωθείτω ότι ο αριθμός των κατοίκων της μεν Καρπάθου ανέρχεται εις 7.500, της δε Κάσου εις 1.500. Φέρομεν προσέτι εις γνώσιν Υμών ότι οι Γερμανοί είχαν τοποθετήσει εις διάφορα σημεία της ακτής της Καρπάθου νάρκας (μίνες) της ξηράς τας οποίας δεν αφήρεσαν αναχωρούντες,και επομένως η απόβασις των ελευθερωτικών αγημάτων δέον να γίνει εις την αποβάθραν του λιμένος Πηγαδίων.

Επίσης γνωρίζομε Υμίν ότι οι καλοί και γενναίοι πατριώται οίτινες αυθορμήτως και προθύμως ανέλαβον την αποστολήν να κομίσωσι την παρούσαν, Σοφοκλής Μηνά Οικονομίδης, Λάζαρος Μιχαήλ Κοσμάς, Γεώργιος Ηλία Χριστοδουλάκης, Νικόλαος Σταματάκης, Μιχαήλ Πιττάς και Κώστας Λαμπρίδης είναι εφωδιασμένοι και με έκθεσιν ημών προς τας Αγγλικάς και Αμερικανικάς Δυνάμεις αίτινας τυχόν ήθελον συναντήσει, κατά τον πλούν, εν τη οποία αναφέρομεν ότι εκηρύξαμεν την Ένωσιν ημών μετά της Μητρός Ελλάδος καὶ ὑψώσαμεν τὴν Ἑλληνικὴν Σημαίαν, καὶ παρακαλοῦμεν και ταύτας νὰ σπεύσουν νὰ φροντίσουν περὶ τοῦ ἐπισιτισμοῦ τῶν Νήσων.

Ἐν τῇ στερρᾷ πεποιθήσει και βεβαιότητι ὅτι ἡ Μήτηρ ἡμῶν θὰ σπεύσῃ νὰ περιλάβῃ τὰ ἐναγωνίως ἀναμένοντα αὐτὴν ἐπὶ αἰῶνας απορφανισμένα τέκνα της, εἰς τὰς θερμάς της ἀγκάλας, διατελοῦμεν πιστοὶ καὶ ἀφωσιωμένοι ὑπήκοοι τοῦ Βασιλέως ἡμῶν Γεωργίου τοῦ Β’ καὶ τῆς σεπτής ἡμῶν Κυβερνήσεως.

Ο Γραμματεὺς τῆς Ι. Μητροπόλεως Καρπάθου Χριστόφορος Φρ. Σακελλαρίδης

Οι Αντιπρόσωποι Καρπάθου και Κάσου: (ακολουθούν 51 υπογραφές και δύο σφραγίδες της Ιεράς Μητροπόλεως Καρπάθου)

Την απόδοση του χειρογράφου έκανε ο Γ. Ν. Τσαμπανάκης (2024)
Την μορφοποίησή  της σε αυτή τη σελίδα έκανε ο Μανόλης Μ. Τσαγκάρης (2024)