Hits: 3
Με το ΦΕΚ 46/11-3-1969 καθιερώνεται η 5η Οκτωβρίου 1944, ως τοπική εθνική εορτή της Καρπάθου.
Hits: 3
Με το ΦΕΚ 46/11-3-1969 καθιερώνεται η 5η Οκτωβρίου 1944, ως τοπική εθνική εορτή της Καρπάθου.
Hits: 4
(**** ΥΠΟ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ***)
Η επανάσταση της Καρπάθου αποτέλεσε συγκροτημένη προσπάθεια των κατοίκων της Καρπάθου να αποτινάξουν τον Ιταλικό ζυγό, τον Οκτώβρη του 1944, καθώς τα γερμανικά στρατεύματα εγκατέλειψαν την Κάρπαθο αφήνοντας πίσω 250 περίπου οπλισμένους και γυμνασμένους Ιταλούς στρατιώτες.
Η επανάσταση ξεκίνησε από τις Μενετές στις 5-Οκτωβρίου-1944 όπου οι κάτοικοι προέβαλλαν σθεναρή αντίσταση στον ιταλό κατακτητή, εξοπλιζόμενοι με όπλα και πολεμοφόδια. Στην εξέγερση τους συμπαραστάθηκαν και κάτοικοι της Αρκάσας.
Η επανάσταση οδήγησε στη συγγραφή «επαναστατικού μανιφέστου» υπό τη μορ΄φή πατριωτικής επιστολής (7/10/1944) που στάλθηκε με πλοιάριο στην εξόριστη ελληνική κυβέρνηση που βρισκόταν στο Κάϊρο (10/10/1944). Η επιστολή αυτή εξέφραζε επίσης και την επιθυμία του Καρπαθιακού λαού να ενωθεί με στο ελληνικό κράτος, εκπληρώνοντας το πρωαιώνιο πόθο των κατοίκων του. Έφερε μάλιστα 51 υπογραφές επιφανόντων Καρπαθίων και Κασίων, από όλα τα χωριά, άτυπων αντιπροσώπων των κατοίκων.
Η κατάληξη της επανάστασης ήταν αίσια. Αποφέχθηκαν οι αιματοχυσίες και η αντιπαράθεση με τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής, τα οποία μάλιστα οδηγήθηκαν σε συνθηκολόγηση και υπέγραψαν σύμφωνο παράδωσης.
Η επιστολή έφτασε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, παραδόθηκε στην Ελληνική κυβέρνηση και στους συμμάχους, και προκάλεσε την άμεση ανταπόκριση των συμμαχικών δυνάμεων. Τα συμμαχικά πλοία «Τερψιχόρη» και «Κλήβελαντ» κατέπλευσαν στην Κάρπαθο και Κάσο, μετέφεραν συμμαχικά στρατεύματα και εφόδια, ενώ οι Βρετανικές δυνάμεις ανέλαβαν αμαχητί τη διοίκηση του νησιού.
Με το ΦΕΚ 46/11-3-1969 καθιερώνεται η 5η Οκτωβρίου 1944, ως τοπική εθνική εορτή της Καρπάθου.
Hits: 9
Βιβλίο του Μανώλη Σοφίλλα που καταγράφει σε Βυζαντινή σημειογραφεία 118 τραγούδια και σκοπούς της Καρπάθου. Κυκλοφόρησε το 2021.
Συνοδεύεται από ψηφιακό δίσκο με εκτελέσεις των σκοπών και των τραγουδιών, καθώς και βίντεο με παράλληλη συσχέτιση των σκοπών με τη βυζαντινή τους γραφή.
*** λήμμα υπό συγγραφή ****
Hits: 12
Ο Σκοπός «πεύκος» τραγουδιέται σε όλη την Κάρπαθο, και αποτελεί δημοφιλή τρόπο για να ξεκινήσει το γλέντι. Φημολογείται ότι σχετίζεται με τη μαντινάδα [1]:
Στο πεύκο το καλιωτό, απού ‘ναι στη Πατέλλα,
εκεί θε να σε καρτερώ, κι όποτε θέλεις έλα.
Παρόμοιες μαντιν΄άδες παραλλαγές αυτής απαντώνται σε όλη σχεδόν την Κάρπαθο. Με τον ίδιο τίτλο υπάρχουν και άλλοι σκοποί στα νησιά της ελλάδας.
Ο πεύκος (οι Καρπάθιοι προτιμούν να τον αποκαλούν σε αρσενικό γένος αντί για το ουδέτερο «το πεύκο») βρίσκεται σε αυθονία στα δάση της Καρπάθου. Μερικές φορές, το συνήθως πλούσιο φύλλωμα και το χαμηλο ύψος τον κάνει να μοιάζει με καλύ(β)α και γιαυτό αναφέρεται ως καλιωτός (καλυ(β)ωτός).
Λένε πως όταν καθήσει κανείς στη ρίζα του ίσως ακούσει το σκοπό αυτό στον άνεμο που περνά μέσα από τα φύλλα του.
Η Πατέλλα είναι δασόφυτη περιοχή της Καρπάθου στην περιοχή της πρωτεύουσας Πηγάδια, κοντά στην εκκλησία της Αγ. Κυριακής.
Περισότεροι σκοποί στη σχετική ετικέτα σκοποί
Hits: 10
Hits: 19
Βιβλίο με τίτλο: «Τα Ακριτικά μου», Βιβλίο του Ηλία Εμμ. Βασιλαράς εκδόθηκε το 2019. Περιέχει «ακριτικά τραγούδια» με σύγχρονη θεματολογία, όπως την την Ιταλοκρατία, την Επανάσταση της Καρπάθου, τη Κυπριακή τραγωδία του 1974, κ.λ.π. Συνοδεύεται από ψηφιακό δίσκο στον οποίο Καρπάθιοι απαγγέλλουν με την τοπολαλιά του χωριού τους τα ποιήματα του Ηλία.
Άρθρο υπό συγγραφή
Hits: 23
Άρθρο υπό συγγραφή.
Hits: 14
Βιβλίο του Νικολάου Εμμ. Πρεάρη, που εκδόθηκε από το ΣΥΛΛΟΓΟ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΟΛΥΜΠΙΤΩΝ ΚΑΡΠΑΘΟΥ «Η ΔΗΜΗΤΡΑ» το 2009. Συγχρηματοδοτήθηκε από την Αδελφότητα Ἁπανταχοῦ Ὀλυμπιτῶν Καρπάθου «Ἡ Δήμητρα», Ἐπαρχεῖο Καρπάθου – και Ηρωϊκής Νήσου Κάσου και Κοινότητα Ὀλύμπου Καρπάθου. Συνοδεύεται από ηχητικό και οπτικό υλικό.
Καταγράφει : «τραγούδια καί σκοποί τῆς Ὀλύμπου Καρπάθου σέ σημειογραφία εὐρωπαϊκῆς μουσικῆς».
Όπως γράφεται στο εισαγωγικό σημείωμα:
«Βασικός σκοπός συγγραφῆς τῆς παρούσης ἐργασίας ὑπῆρξεν ἡ μεταφορά στό πεντάγραμμο ὅλων τῶν σκοπῶν καί τραγουδιῶν, πού διασώζονται καί τραγουδιοῦνται στό χωριό μας, τήν Ὄλυμπο.
Ἡ λέξις – ὅρος, «σκοπός», ἀναφέρεται στίς μελωδίες μέ τίς ὁποῖες τραγουδιοῦνται οἱ δίστιχες συνθέσεις, δηλ. οἱ μαντινάδες. Ἡ λέξις – ὅρος, «τραγούδι», ἀναφέρεται στίς μελωδίες μέ τίς ὁποῖες τραγουδιοῦνται πολύστιχες συνθέσεις, δηλ. τά τραγούδια. Ὅμως, ἀπό ἀπόψεως μουσικῆς δομῆς καί οἱ μελωδίες τῶν τραγουδιῶν χαρακτηρίζονται ὡς σκοποί. Ἔτσι διαβάζουμε («Συρματικός σκοπός», S. BAUD-BOVY ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΩΝ, τόμ. Β´, σελ. 225)».
Το βιβλίο συνοδεύεται από εκτελέσεις όλων των σκοπών και τραγουδιών, από ομάδες εργασίας στη Ρόδο και τον Πειραιά σε σύμπακτο δίσκο (CD), καθώς και από Video CD με αποσπάσματα των ηχογραφήσεων.
Συνοδεύεται επίσης από ενδεικτική βιβλιογραφία
Hits: 29
Οι Καρπάθικοι σκοποί είναι σύντομα μουσικά κομμάτια που κυριαρχούν στο γλέντι, ενώ αποτελούν τη βάση της μουσικής συνομιλίας. Οι γλεντιστές και μαντιναδόροι επιλέγουν το σκοπό σύμφωνα με την περίσταση και τραγουδούν δύο ή περισσότερους στοίχους με αυτόν.
Στην Κάρπαθο συναντώνται περισότεροι από 50 σκοποί και κατά άλλους πάνω από 70, που με μερικές παραλλαγές τραγουδιούνται σε όλα τα χωριά. Οι περισότεροι συνοδεύουν τις μαντινάδες και σε κάποιες περιπτώσεις χορεύονται, ενώ μερικοί (συνήθως οι γρήγοροι) μόνο χορεύονται.
Στην καρπαθοπαίδεια παρουσιάζονται σταδιακά μερικοί από αυτούς, με την ετικέτα «σκοποί», με την επιμέλεια της Ομάδας Εργασίας της Apella Nota.
Πολλοί ερευνητές και μελετητές έχουν ασχοληθεί με την καταγραφή των σκοπών, όπως οι παρακάτω (αναφέρονται ενδεικτικά):
Μια πρώτη προσπάθεια να τις απαριθμήσουμε βρίσκεται στον παρακάτω πίνακα που συνεχώς εμπλουτίζεται και βελτιώνεται:
Α/Α | Τύπος | Σύμβολο | ΚΑΡΠΑΘΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ | Τοπικό όνομα | Τόπος | Σχόλια |
1 | Σκοπός | Αλ | Αλέντι | Σκοπός από την Κάσο | ||
2 | Σκοπός | Απ | Απερίτικος | |||
3 | Σκοπός | Αρ | Αρκασιώτικος | |||
4 | Σκοπός | Βα | του Βασιλαρά | |||
5 | Σκοπός | Βο | Βοσκίστικος | |||
6 | Σκοπός | Βω | Βωλαδιότικος | |||
7 | Σκοπός | Γι | Γιαγκούσικος | |||
8 | Σκοπός | Ζι | Ζιμπούλι | |||
9 | Σκοπός | Κρ | Κρητικός | |||
10 | Σκοπός | Με | Μενετιάτικος | |||
11 | Σκοπός | Μη | Μήλο της Μηλιάς | |||
12 | Σκοπός | Μπ | Μπλού Μαρέν | Σκοπός από την Κάσο | ||
13 | Σκοπός | Μω | Μωρό | |||
14 | Σκοπός | Νυ | Νύχτας | |||
15 | Σκοπός | Οθ | Οθείτικος | |||
16 | Σκοπός | Ολ | Ολυμπίτικος | |||
17 | Σκοπός | Πε | Πεύκος | |||
18 | Σκοπός | Πι | Πισωμέρι | |||
19 | Σκοπός | Κα | του Καπετάνιου | |||
20 | Σκοπός | Πκ | του Παύλου Κομνηνού | |||
21 | Σκοπός | Χα | του Χατζηγεωργίου | |||
22 | Σκοπός | Χο | Χογλακούλια | |||
23 | Σκοπός | Γι | του Γιάγκου | |||
101 | Χορός | ΣΥ | Συρτός | Αργός | ||
102 | Χορός | ΖΕ | Ζερβός | Αργός | ||
103 | Χορός | ΣΥ | Συρματικός | Αργός | ||
104 | Χορός | ΠΧ | Πάνω Χορός | Γρήγορος | ||
105 | Χορός | Ο | Σούστα | Γρήγορος | ||
106 | Χορός | ΠΕ | Πεντοζάλης | Κρητικός Χορός που τελευταία συνοδεύει τους Καρπάθικους χορούς | ||
όλο και αυξάνουν …. θα τις βρείτε στην ετικέτα: σκοπός
Hits: 222
Το καφενείο «Η Τερψιθέα» βρίσκεται στο Απέρι της Καρπάθου, στο κέντρο του χωριού, δίπλα στην Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, το «Χρύσειο Μέγαρο», και το σχολικό συγκρότημα.
Το αρχικό κτήριο, επηρεασμένο από μικρασιάτικη αρχιτεκτονική, αποτελείται από κεραμοσκεπή, σκιαζόμενα μπαλκόνια, δικτυωτό κιγκλίδωμα, και χαρακτηριστικές λεπτές ξύλινες κολώνες. Το πάνω επίπεδο στέγαζε το καφενείο με ξύλινο πάτωμα, ενώ το κάτω επίπεδο την κατοικία του καταστηματάρχη. Απέναντι του βρισκόταν το καφενείο του Ματσάκη, και λίγο πιο κάτω ένα όμοιο καφενείο του Καφετζηδάκη, ο «Επίγειος Παράδεισος».
Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1883 (σύμφωνα με την πινακίδα του). Αρχικά ανήκε στην οικογένεια Κωστή Σακελλαρίδη, και αγοράστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα από τον Εμμανουήλ Μιχαήλ Τσαγκάρη [1]. Η οικογένεια Τσαγκάρη μετανάστευσε στην Κάρπαθο από την Κρήτη την εποχή του 1821, καταγόμενη πιθανότατα από τα Σφακιά Χανίων.
Μέχρι και το 1947 περίπου το λειτουργούσε ο Μιχαήλ Εμμ. Τσαγκάρης, που ακολούθως παρέδωσε τα ηνία στο γιό του Εμμανουήλ που μόλις είχε επιστρέψει από την Αμερική. Εκείνος με τη σειρά του το επέκτεινε και του έδωσε τη σημερινή του μορφή με την προσθήκη νέας τσιμεντένια πτέρυγας και βεράντας (1950). Την τεχνική σχεδίαση και εκτέλεση εργασιών είχε ο υπομηχανικός Νικόλαος Ν. Παπανικήτας.
To 2001 ανακαινίστηκε από τον Μιχαήλ Εμμ. Τσαγκάρη όπου έγιναν εξωτερικές παρεμβάσεις στα παράθυρα της νέας πτέρυγα και προσετέθη σκίαστρο στο μπαλκόνι. Από το 2001-2004 λειτούργησε ως πιτσαρία (“Four Seasons”, με το Νίκο Διακομιχάλη), ενώ από το 2004-2016 ως καφεζυθεστιατόριο με το Γιώργο Τονίδη.
Το καφενείο αποτέλεσε διαχρονικά κέντρο συνεύρεσης και κοινωνικών εκδηλώσεων. Φιλοξένησε αρραβώνες, βαφτίσεις, γλέντια, συλλογικές συσκέψεις και συνεστιάσεις. Εκεί μοιραζόταν η ταχυδρομική αλληλογραφία, προβάλλονταν κινηματογραφικές ταινίες (επί εποχής Γιάννη Χρυσαφίνη), εκφωνούνταν προεκλογικές ομιλίες ενώ το ραδιόφωνο της «Deutsche Welle» ακούγονταν ανελλιπώς την εποχή της δικτατορίας.
Επί Ιταλοκρατίας, η Ιταλική διοίκηση έκλεισε το Καφενείο, προφασιζόμενη τη διεξαγωγή σε αυτό αντι-ιταλικών συσκέψεων, συζητήσεων, ακόμη και γλεντιών με καυστικές για το καθεστώς μαντινάδες [2]. Παρόλες τις αντιδράσεις των ιδιοκτητών και της κοινότητος, η επιχείρηση παρέμεινε κλειστή για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Σήμερα το Καφενείο παραμένει ορόσημο του Απερίου και λειτουργεί περιστασιακά φιλοξενώντας γλέντια, εκδηλώσεις και ζωντανές ηχογραφήσεις καρπαθιακής μουσικής.
Από τον Ιανουάριο του 2024 το καφενείο θα ξαναλειτουργήσει ως παραδοσιακό καφενείο και εστιατόριο.