Author: Karpathos Net

Γάμος στην Κυρά-Παναγιά – Βιβλίο

Views: 20

Βιβλίο της κας. Καλλιόπης Χιωτάκη-Σκευοφύλακα, με τίτλο:
«Γάμος στην Κυρά-Παναγιά, η συμβολή της Καρπάθου στον Αγώνα του ’21».

Έκδοση του Παγκαρπαθιακού Συλλόγου Ρόδου, Ρόδος 2004. 58 Σελίδες.

Προλογίζεται από τον αείμνηστο Κωνσταντίνο Μελά, και αναφέρεται στο άγνωστο σε πολλούς περιστατικό του γάμου του  Γεωργίου Οικονόμου, υιού του Χατζηλία Οικονόμου, Παραστάτη – Αντιπροσώπου της Καρπάθου στη Β’ και Δ’  εθνοσυνελεύσεις [1], [2].

Στο γάμο αυτό παρίστατο ο Αντώνης Κριεζής, Υποναύαρχος  και 10ος προθυπουργός της Ελλάδος, ο οποίος έγινε κουμπάρος, και έλαβε γενναιόδωρη βοήθεια από τους παρισταμένους και άλλους καρπάθιους υπέρ του αγώνα.

«Το ιστορικό – ηθογραφικό και θεατρικό αυτό έργο, στηρίζεται πά- νω σε κείμενα που αναφέρουν τη συμβολή της Καρπάθου ευθύς εξαρχής στον απελευθερωτικό αγώνα του έθνους, το 1821, και στην από στόμα σε στόμα σωζόμενη διήγηση της επίσκεψης του αντιναυάρχου και μετέπειτα πρωθυπουργού της ελεύθερης Ελλάδας Αντώνη Κριεζή στην «Κυρά-Παναγιά», στο εκκλησάκι που βρίσκεται ακόμη στην ακρογιαλιά του ομώνυμου κόλπου, ανάμεσα στις περιοχές που ανήκουν στο Απέρι και τη Βολάδα» (απόσπασμα από την εισαγωγή).

Η νύφη η Χ ́ ́ ΦΩΤΕΙΝΗ, δίνοντας τα χρυσά της κοσμήματα (κολαϊνα) στο Κριεζή λέει:

«Κουμπάρε! Ποτέ μου δεν εφαντάστηκα να αποχωριστώ αυτά τα χρυσά, που τα ‘χω κειμήλια από το πατέρα μου κι αυτός από τη γενιά του, χρόνια και ζαμάνια τώρα. Τα λόγια σου όμως, μ’ εκάμα να σκεφτώ πως είναι αμαρτία, εγώ να στολίζομαι κι οι άλλοι να ‘χου στέρηση και το ψωμί ακόμη. Πάρε τα, λοιπό, και (του δίνει τα χρυσά) και χάλασέ τα και (με έμφαση) πάρε μπαρούτι και τουφέκια και διώξε τε τους άπιστους… (Από τον κόσμο ακούγεται μια ομοφωνία από θαυμασμό και απορία μαζί).»

  1. Ο Γάμος στην Κυρά-Παναγιά, περιστατικό, στη Καρπαθιοπαίδεια
  2. Χατζηλίας Οικονόμου, Παραστάτης Καρπάθου, στη Καρπαθιοπαίδεια

2024: Κάρπαθος : ΚΑΡΠός και ΆνΘΟΣ, Βιβλίο του Γ. Κανάκη

Views: 23

Πουλλάκιτ τηβ βαθειάν αυgή

Πουλλάκιτ τηβ βαθειάν αυgή, πικρά-πικρά εκελάηει,
σε μνιας ελιάς τηκ κουφωτή τηρ ρίντζα καϊσμένο.
Κ’ οι ’λιοσυνάχτρετ σίμωσακ κ’ εκούσατ το τραούι
κ’ ας το λιανορωτήξασι, κ’ ας το λιανορωτούσι.
-Πε μας πουλλάκιτ της αυgής, πουλλίτ της μαύρης νύχτας,
τάν είναιτ τα φαρμάκια σου και βαριαναστενιάντζεις;
Μην είχες ταίρικ κ’ ήφυε, πουλλάκια κ’ αρρωστήσα;
Μητ τηφ φωλιάτ σου εχάλασεν η φούρκα του χειμώνα;
-Μήε το ταίρι μου ήχασα, μήε και τα πουλλιά μου,
’ρρωστήσασι στα κρύητα, στηφ φούρκα του χειμώνα.
Από τον Άη έρκομαι, και πικροχαιρετώ σας
και φέρνω τα παράπονα για να τα μεταώκω,
εκείνου απού φύτεψε τούτην εά τηρ ρίντζα,
’μμ’ εν ημπορεί στους κλώνους της το χέρι του ν’ απλώσει,
να τους κλαέψει, να χαρεί και τοκ καρπό να πιάσει!
’ε τραουώ για λόου σας και της ελιάς τα λέω…

 

Πηγές – Αναφορές

  1. Από την ανάρτηση – ανακοίνωση του συγγραφέα Γιώργου Κανάκη

 

 

 

 

 

1965: 1ο Παγκαρπαθιακό Συνέδριο, Κάρπαθος

Views: 25

Οργανώθηκε και έλαβε χώρα στην Κάρπαθο, στο κινηματογράφο του Εμμανουήλ Διακίδη στα Πηγάδια.

*** Άρθρο προς συγγραφή ***

Πηγές

  1. Πληροφορίες του Δασκ΄άλου Ιωάννη Τσέρκη, Διαφάνι, Αύγουστος του 2023

1971: Χάρτης της Καρπάθου, Ι. Τσέρκη

Views: 28

*** Άρθρο σε συγγραφή ***

Ένας από τους πρώτους τουριστικούς χάρτες της Καρπάθου, από τον Γιάννη Τσέρκη (1971)

Ένας από τους πρώτους αν όχι ο πρώτος τουριστικός χάρτης της Καρπάθου που φιλοτεχνήθηκε από το Ι. Τσέρκη, δάσκαλο, το 1971, στις αρχές της τουριστικής ανάπτυξης της Καρπάθου.

Πρόκειται για καλλιτεχνικό χάρτη, που σημειώνονται οι αρχαιότητες, οι φυσικές  ομορφιές, πόλεις, οικισμοί, και παραλίες.

Στο οπισθόφυλλο περιλαμβάνεται κατάλογος από τα αξιοθέατα του νησιού καθώς και Συνοπτική Ιστορία της Καρπάθου στα ελληνικά και αγγλικά.

Απεικονίζεται με την άδεια του συγγραφέα.

Πηγές και αναφορές

  1. Ο χάρτης της Καρπάθου, του Ι. Τσέρκη
  2. Συνέντευξη με το συγγραφέα Ι. Τσέρκη, 8/2023, Διαφάνι.

Το Παραδοσιακό – Καφενείο, Εστιατόριο και Ψητοπωλείο στο Απέρι

Views: 52

(*** Λήμμα υπό κατασκευή ***)

Το Παραδοσιακό (Καφενείο, Εστιατόριο και ψητοπωλείο) βρίσκεται στο Απέρι της Καρπάθου υπό τη διοίκηση του Γιώργου Ούκα και της Δήμητρας Ζαβόλα. Στεγάζεται στο ιστορικό Καφενείο Τερψιθέα,  του Εμμ. Τσαγκάρη [1].

Ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Ιανουάριο του 2024.

Περισότερες λεπτομέρειες στη σελίδα του στο facebook [2]:

Πηγές και Αναφορές

1944-10-05 – Επανάσταση της Καρπάθου

Views: 125

Η Επανάσταση της Καρπάθου

Η επανάσταση της Καρπάθου αποτέλεσε συγκροτημένη προσπάθεια των κατοίκων της Καρπάθου να αποτινάξουν τον Ιταλικό ζυγό, τον Οκτώβρη του 1944, καθώς τα γερμανικά στρατεύματα εγκατέλειψαν την Κάρπαθο αφήνοντας πίσω 250 περίπου οπλισμένους και γυμνασμένους Ιταλούς στρατιώτες.

Μνημείο της Επανάστασης της Καρπάθου, Μενετές

Η επανάσταση ξεκίνησε από τις Μενετές στις 5-Οκτωβρίου-1944 όπου οι κάτοικοι προέβαλλαν σθεναρή αντίσταση στον ιταλό κατακτητή, εξοπλιζόμενοι με όπλα και πολεμοφόδια. Στην εξέγερση τους συμπαραστάθηκαν και κάτοικοι της Αρκάσας.

Η επανάσταση οδήγησε στη συγγραφή «επαναστατικού μανιφέστου» υπό τη μορ΄φή πατριωτικής επιστολής (7/10/1944) που στάλθηκε με πλοιάριο στην εξόριστη ελληνική κυβέρνηση που βρισκόταν στο Κάϊρο (10/10/1944). Η επιστολή αυτή  εξέφραζε επίσης και την επιθυμία του Καρπαθιακού λαού να ενωθεί με στο ελληνικό κράτος, εκπληρώνοντας το πρωαιώνιο πόθο των κατοίκων του. Έφερε μάλιστα 53 υπογραφές επιφανών  Καρπαθίων και Κασίων, από όλα τα χωριά, άτυπων αντιπροσώπων των κατοίκων.

Η κατάληξη της επανάστασης ήταν αίσια. Αποφέχθηκαν οι αιματοχυσίες και η αντιπαράθεση με τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής, τα οποία μάλιστα οδηγήθηκαν σε συνθηκολόγηση και υπέγραψαν σύμφωνο παράδωσης.

Η επιστολή έφτασε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, παραδόθηκε στην Ελληνική κυβέρνηση και στους συμμάχους, και προκάλεσε την άμεση ανταπόκριση των συμμαχικών δυνάμεων. Τα συμμαχικά πλοία «Τερψιχόρη» και «Κλήβελαντ» κατέπλευσαν στην Κάρπαθο και Κάσο, μετέφεραν συμμαχικά στρατεύματα και εφόδια, ενώ οι Βρετανικές δυνάμεις ανέλαβαν αμαχητί τη διοίκηση του νησιού.

Η καθιέρωση της τοπικής εθνικής εορτής

Με το ΦΕΚ 46/11-3-1969 καθιερώνεται  η 5η Οκτωβρίου 1944, ως τοπική εθνική εορτή της Καρπάθου.

Τα κυριώτερα γεγονότα των ημερών

  • 5η Οκτωβρίου 1944, η ημέρα έναρξης της Επανάστασης στις Μενετές, όπου οι κάτοικοι εξεγέρθηκαν αμφισβητώντας την Ιταλική κυριαρχία της Καρπάθου. Συνέβαλαν και οι κάτοικοι της Αρκάσας.
  • 6η Οκτωβρίου 1944, Συγκρότηση στο Απέρι της Παγκαρπαθιακής Διοικητικής Επιτροπής – Συγκρότηση Επαναστατικής Επιτροπής Πυλών.
  • 7η Οκτωβρίου 1944, Υπογραφή στο Απέρι από τους Εκπροσώπους των Καρπαθίων και Κασίων του μηνύματος με το οποίο απευθύνονταν στην Εξόριστη Ελληνική Κυβέρνηση του Καΐρου και κήρυσσαν την Ένωση των δυο νησιών με τη μητέρα Ελλάδα.
  • 8η Οκτωβρίου 1944, Ύψωση της Ελληνικής σημαίας από τους Ολυμπίτες – Διοργάνωση Πανηγυρικών Τελετών για την Πρώτη Ημέρα Ελευθερίας της ιστορικής κοινότητας.
  • 9η Οκτωβρίου 1944, Υπογραφή της “Ενδιάμεσης Συμφωνίας Παραδόσεως” των Ιταλών στο Απέρι – Διορισμός Επιτροπής Πληρεξουσίων Κοινότητας Βωλάδας.
  • 10η Οκτωβρίου 1944, Αναχώρηση της Αποστολής Σωτηρίας των Επαναστατημένων Καρπαθίων με το σκάφος «ΚΑΡΠΑΘΟΣ» (“IMMACOLATA”) από το Φοινίκι με προορισμό την Αίγυπτο – Συγκρότηση Επαναστατικής Επιτροπής Μεσοχωρίου.
  • 11η Οκτωβρίου 1944, Υπογραφή του “Οριστικού Συμφώνου Παραδόσεως” των Ιταλών στο Απέρι.
  • 12η Οκτωβρίου 1944, Αφοπλισμός της Φινάτσας του Διαφανιού και της Καραμπινιερίας της Ολύμπου από Επαναστατικό Απόσπασμα – Συγκρότηση της Επαναστατικής Επιτροπής Ολύμπου.
  • 13η Οκτωβρίου 1944, Συγκρότηση δύο παράλληλων Επαναστατικών Επιτροπών στα Σπόα.
  • 14η Οκτωβρίου 1944, Άφιξη της “Επταμελούς Αποστολής Σωτηρίας των Καρπαθίων” στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.
  • 16η Οκτωβρίου 1944, Αναχώρηση των Βρετανικών πολεμικών πλοίων “Τερψιχόρη” και “Κλήβελαντ” από την Αλεξάνδρεια για την παραλαβή των ήδη απελευθερωμένων νήσων Καρπάθου και Κάσου.
  • 17η Οκτωβρίου 1944, Άφιξη των συμμαχικών πλοίων στα Πηγάδια της Καρπάθου και στο Φρυ της Κάσου – Αποβίβαση συμμαχικού στρατιωτικού αγήματος – Παραλαβή των παραδοθέντων Ιταλών της Κάτω Καρπάθου και της Κάσου.
  • 18η Οκτωβρίου 1944, Προσέγγιση του “Κλήβελαντ” στο Διαφάνι και παραλαβή των υπολειπόμενων Ιταλών αιχμαλώτων της Ολύμπου – Επιστροφή των συμμαχικών πλοίων στην Αίγυπτο.

Σχετικά λήμματα για την Επανάσταση της Καρπάθου

Τραγούδια και Σκοποί από τα Χωριά της Καρπάθου, Βιβλίο

Views: 65

Βιβλίο του Μανώλη Σοφίλλα που καταγράφει σε Βυζαντινή σημειογραφεία 118 τραγούδια και σκοπούς της Καρπάθου. Κυκλοφόρησε το 2021.

Συνοδεύεται από ψηφιακό δίσκο με εκτελέσεις των σκοπών και των τραγουδιών, καθώς και βίντεο με παράλληλη συσχέτιση των σκοπών με τη βυζαντινή τους γραφή.

 

*** λήμμα υπό συγγραφή ****

Σκοπός 1ος: Πεύκος

Views: 63

Ο Σκοπός «πεύκος» τραγουδιέται σε όλη την Κάρπαθο, και αποτελεί δημοφιλή τρόπο για να ξεκινήσει το γλέντι. Φημολογείται ότι σχετίζεται με τη μαντινάδα [1]:

Στο πεύκο το καλιωτό, απού ‘ναι στη Πατέλλα,
εκεί θε να σε καρτερώ, κι όποτε θέλεις έλα.

Παρόμοιες μαντιν΄άδες παραλλαγές αυτής απαντώνται σε όλη σχεδόν την Κάρπαθο. Με τον ίδιο τίτλο υπάρχουν και άλλοι σκοποί στα νησιά της ελλάδας.

Ο πεύκος (οι Καρπάθιοι προτιμούν να τον αποκαλούν σε αρσενικό γένος αντί για το ουδέτερο «το πεύκο») βρίσκεται σε αυθονία στα δάση της Καρπάθου. Μερικές φορές, το συνήθως πλούσιο φύλλωμα και το χαμηλο ύψος τον κάνει να μοιάζει με καλύ(β)α και γιαυτό αναφέρεται ως καλιωτός (καλυ(β)ωτός).

Λένε πως όταν καθήσει κανείς στη ρίζα του ίσως ακούσει το σκοπό αυτό στον άνεμο που περνά μέσα από τα φύλλα του.

Η Πατέλλα είναι δασόφυτη περιοχή της Καρπάθου στην περιοχή της πρωτεύουσας Πηγάδια, κοντά στην εκκλησία της Αγ. Κυριακής.

Περισότεροι σκοποί στη σχετική ετικέτα σκοποί

Πηγές και Αναφορές:

  1. Προφορική μαρτυρία του δασκάλου Ι. Τσέρκη από την Όλυμπο (Διαφάνι, 2023).