Ο Μελισμένος Λόγος (2009), Βιβλίο

Views: 122

Εξώφυλλο «Μελισμένου Λόγου» του Νικολάου Εμμ. Πρεάρη (2009)Βιβλίο του Νικολάου Εμμ. Πρεάρη, που εκδόθηκε από το ΣΥΛΛΟΓΟ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΟΛΥΜΠΙΤΩΝ ΚΑΡΠΑΘΟΥ «Η ΔΗΜΗΤΡΑ» το 2009. Συγχρηματοδοτήθηκε από την Αδελφότητα Ἁπανταχοῦ Ὀλυμπιτῶν Καρπάθου «Ἡ Δήμητρα», Ἐπαρχεῖο Καρπάθου – και Ηρωϊκής Νήσου Κάσου και Κοινότητα Ὀλύμπου Καρπάθου. Συνοδεύεται από ηχητικό και οπτικό υλικό.

Καταγράφει : «τραγούδια καί σκοποί τῆς Ὀλύμπου Καρπάθου σέ σημειογραφία εὐρωπαϊκῆς μουσικῆς».

Όπως γράφεται στο εισαγωγικό σημείωμα:

«Βασικός σκοπός συγγραφῆς τῆς παρούσης ἐργασίας ὑπῆρξεν ἡ μεταφορά στό πεντάγραμμο ὅλων τῶν σκοπῶν καί τραγουδιῶν, πού διασώζονται καί τραγουδιοῦνται στό χωριό μας, τήν Ὄλυμπο.

Ἡ λέξις – ὅρος, «σκοπός», ἀναφέρεται στίς μελωδίες μέ τίς ὁποῖες τραγουδιοῦνται οἱ δίστιχες συνθέσεις, δηλ. οἱ μαντινάδες. Ἡ λέξις – ὅρος, «τραγούδι», ἀναφέρεται στίς μελωδίες μέ τίς ὁποῖες τραγουδιοῦνται πολύστιχες συνθέσεις, δηλ. τά τραγούδια. Ὅμως, ἀπό ἀπόψεως μουσικῆς δομῆς καί οἱ μελωδίες τῶν τραγουδιῶν χαρακτηρίζονται ὡς σκοποί. Ἔτσι διαβάζουμε («Συρματικός σκοπός», S. BAUD-BOVY ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΩΝ, τόμ. Β´, σελ. 225)».

Το βιβλίο συνοδεύεται από εκτελέσεις όλων των σκοπών και τραγουδιών, από ομάδες εργασίας στη Ρόδο και τον Πειραιά σε σύμπακτο δίσκο (CD), καθώς και από Video CD με αποσπάσματα των ηχογραφήσεων.

Συνοδεύεται επίσης από ενδεικτική βιβλιογραφία

Περιεχόμενα

  1. Γενικά – Γάμος
  2. Βαφτίσια
  3. Ευχές
  4. Της αγάπης
  5. Της Πατινάδας
  6. Της Αποκριάς
  7. Διάφορα τραγούδια συνοδεία οργάνων
  8. Τραγούδια χωρίς όργανα
  9. Χοροί
  10. Σελίδες από το Βιβλίο του S. Baud-Bovy
  11. Εκτός του χώρου των διασκεδάσεων

Σκοποί της Καρπάθου

Views: 222

Οι Καρπάθικοι σκοποί είναι σύντομα μουσικά κομμάτια που κυριαρχούν στο γλέντι, ενώ αποτελούν τη βάση της μουσικής συνομιλίας. Οι γλεντιστές και μαντιναδόροι επιλέγουν το σκοπό σύμφωνα με την περίσταση και τραγουδούν δύο ή περισσότερους στοίχους με αυτόν.

Στην Κάρπαθο συναντώνται περισότεροι από 50 σκοποί και κατά άλλους πάνω από 70, που με μερικές παραλλαγές τραγουδιούνται σε όλα τα χωριά. Οι περισσότεροι συνοδεύουν τις μαντινάδες και σε κάποιες περιπτώσεις χορεύονται, ενώ μερικοί (συνήθως οι γρήγοροι) μόνο χορεύονται.

Στην καρπαθοπαίδεια παρουσιάζονται σταδιακά μερικοί από αυτούς, με την ετικέτα «σκοποί», με την επιμέλεια της Ομάδας Εργασίας της Apella Nota.

Πολλοί ερευνητές και μελετητές έχουν ασχοληθεί με την καταγραφή των σκοπών, όπως οι παρακάτω (αναφέρονται ενδεικτικά):

  1.  O Samuel Baud-Bovy, στο βιβλίο του La chanson populaire grecque du Dodécanèse, Paris, κατέγραψε στο ευρωπαϊκό πεντάγραμμο τη Μουσική της Δωδεκανήσου και της Καρπάθου το 1935 [1]
  2. Η λαϊκή μουσική του νησιού της Καρπάθου, (Brandl, R. M. Reinsen D., 1992) [2]
  3. Ο Νίκος Πρεάρης κατέγραψε επίσης τους σκοπούς της Ολύμπου της Καρπάθου στο έργο του  «Μελισμένος Λόγος» [4].
  4. Ο Μανώλης Ι. Σοφίλας παρουσιάζει 118 σκοπούς και τραγούδια στο βιβλίο του «Τραγούδια και Σκοποί από τα χωριά της Καρπάθου» [5].
  5. O John Chalkias στο κανάλι του στο youtube παρουσιάζει ένα αυξανόμενο αριθμό από σκοπούς, που σήμερα φτάνουν τους 42 [6].

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΚΟΠΩΝ ΚΑΡΠΑΘΟΥ

Μια πρώτη προσπάθεια να τις απαριθμήσουμε βρίσκεται στον παρακάτω πίνακα που συνεχώς εμπλουτίζεται και βελτιώνεται:

Α/ΑΤύποςΣύμβολοΚΑΡΠΑΘΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣΤοπικό όνομαΤόποςΛήμα στην ΚαρπαθιοπαίδειαΣχόλια
1ΣκοπόςΑλΑλέντιΣκοπός από την Κάσο
2ΣκοπόςΑπΑπερίτικος
3ΣκοπόςΑρΑρκασιώτικος
4ΣκοπόςΒαΒασιλαρά (του)
5ΣκοπόςΒοΒοσκίστικοςΤης Μαριγώς του Λαχανά
6ΣκοπόςΒωΒωλαδιότικος
7ΣκοπόςΓιΓιαγκούσικος
8ΣκοπόςΖιΖιμπούλι
9ΣκοπόςΚρΚρητικός
10ΣκοπόςΜεΜενετιάτικος
11ΣκοπόςΜηΜήλο της Μηλιάς
12ΣκοπόςΜπΜπλού ΜαρένΣκοπός από την Κάσο
13ΣκοπόςΜωΜωρό
14ΣκοπόςΝυΝύχτας
15ΣκοπόςΟθΟθείτικος
16ΣκοπόςΟλΟλυμπίτικος
17ΣκοπόςΠεΠεύκος
18ΣκοπόςΠιΠισωμέρι
19ΣκοπόςΚαΚαπετάνιου (του)
20ΣκοπόςΠκΠαύλου Κομνηνού (του)
21ΣκοπόςΧαΧατζηγεωργίου (του)
22ΣκοπόςΧοΧογλακούλια
23ΣκοπόςΓαΓιάγκου (του)
24ΣκοπόςΓιΓιοσμαράκι (το)
101ΧορόςΣΥΣυρτόςΑργός
102ΧορόςΖΕΖερβόςΑργός
103ΧορόςΣΥΣυρματικόςΑργός
104ΧορόςΠΧΠάνω ΧορόςΓρήγορος
105ΧορόςΟΣούσταΓρήγορος
106ΧορόςΠΕΠεντοζάληςΚρητικός Χορός που τελευταία συνοδεύει τους Καρπάθικους χορούς
Ένας κατάλογος των σκοπών της Καρπάθου, που βρίσκεται σε εξέλιξη

Σκοποί στην Καρπαθοπαίδεια

… όλο και αυξάνουν …. θα τις βρείτε στην ετικέτα: σκοπός


Δείγματα Σκοπών της Καρπάθου

Πεύκος (Πε)

Σκοπός Βοσκίστικος (Βο)

 

Σκοπός της Νύχτας (Νυ)

Σκοπός 11ος: Μήλο της Μηλιάς

 


Αναφορές και Πηγές

  1. Samuel Baud-Bovy, La chanson populaire grecque du Dodécanèse, Paris, 1936, karpathopedia
  2. Η λαϊκή μουσική του νησιού της Καρπάθου – Βιβλίο (Brandl, R. M. Reinsen D., 1992)
  3. Ο Λόγος των Καρπαθίων για το Γλέντι , ΕΡΚΕΤ  (Ερευνητικό Κέντρο Ελληνικού Τραγουδήματος).
  4. Μελισμένος Λόγος, Νικολάου Εμμ. Πρεάρη, 2009
  5. Τραγούδια και Σκοποί από τα Χωριά της Καρπάθου, Μανώλης Ι. Σοφίλας, 2021
  6. Σκοποί της Καρπάθου, John Chalkias https://www.youtube.com/@amanamanism
  7. Πολιτιστικό πρόγραμμα, γενικο λυκειο απεριου καρπαθου, εκπαιδευτική εργασία, Γενικό Λύκειο Απερίου Καρπάθου, 2017-2018

Καφενείο «Η Τερψιθέα» – Απέρι

Views: 397

1950-1951

Το καφενείο «Η Τερψιθέα» βρίσκεται στο Απέρι της Καρπάθου, στο κέντρο του χωριού, δίπλα στην Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της  Κοίμησης της Θεοτόκου, το «Χρύσειο Μέγαρο», και το σχολικό συγκρότημα.

Το αρχικό κτήριο, επηρεασμένο από μικρασιάτικη αρχιτεκτονική, αποτελείται από κεραμοσκεπή, σκιαζόμενα μπαλκόνια, δικτυωτό κιγκλίδωμα, και χαρακτηριστικές λεπτές ξύλινες κολώνες. Το πάνω επίπεδο στέγαζε το καφενείο με ξύλινο πάτωμα, ενώ το κάτω επίπεδο την κατοικία του καταστηματάρχη. Απέναντι του βρισκόταν το καφενείο του Ματσάκη, και λίγο πιο κάτω ένα όμοιο καφενείο του Καφετζιδάκη, ο «Επίγειος Παράδεισος».

Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1883 (σύμφωνα με την πινακίδα του). Αρχικά ανήκε στην οικογένεια Κωστή Σακελλαρίδη, και αγοράστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα από τον Εμμανουήλ Μιχαήλ Τσαγκάρη [1]. Η οικογένεια  Τσαγκάρη μετανάστευσε στην Κάρπαθο  από την Κρήτη την εποχή του 1821, καταγόμενη  πιθανότατα από τα Σφακιά Χανίων.

Μέχρι και το 1947 περίπου το λειτουργούσε ο Μιχαήλ Δημ. Τσαγκάρης, που ακολούθως παρέδωσε τα ηνία στο γιό του Εμμανουήλ που μόλις είχε επιστρέψει από την Αμερική. Εκείνος με τη σειρά του το επέκτεινε και του έδωσε τη σημερινή του μορφή με την προσθήκη νέας τσιμεντένιας πτέρυγας και βεράντας (γύρω στο 1950). Την τεχνική σχεδίαση και εκτέλεση εργασιών είχε ο υπομηχανικός Νικόλαος Ν. Παπανικήτας.

To 2001 ανακαινίστηκε από τον Μιχαήλ Εμμ. Τσαγκάρη όπου έγιναν εξωτερικές παρεμβάσεις στα παράθυρα της νέας πτέρυγας και προσετέθη σκίαστρο στο μπαλκόνι. Από το 2001-2004 λειτούργησε ως πιτσαρία (“Four Seasons”, με το Νίκο Διακομιχάλη), ενώ από το 2004-2016 ως καφεζυθεστιατόριο με το Γιώργο Τονίδη.

2023

Το καφενείο αποτέλεσε  διαχρονικά κέντρο συνεύρεσης και κοινωνικών εκδηλώσεων. Φιλοξένησε αρραβώνες, βαφτίσεις, γλέντια, συλλογικές συσκέψεις και συνεστιάσεις. Εκεί μοιραζόταν η ταχυδρομική αλληλογραφία, προβάλλονταν κινηματογραφικές ταινίες (επί εποχής Γιάννη Χρυσαφίνη), εκφωνούνταν προεκλογικές  ομιλίες ενώ το ραδιόφωνο της «Deutsche Welle» ακούγονταν ανελλιπώς την εποχή της δικτατορίας.

Επί Ιταλοκρατίας, η Ιταλική διοίκηση έκλεισε το Καφενείο, προφασιζόμενη τη διεξαγωγή σε αυτό αντι-ιταλικών συσκέψεων, συζητήσεων, ακόμη και γλεντιών με καυστικές για το καθεστώς μαντινάδες [2]. Παρόλες τις αντιδράσεις των ιδιοκτητών και της κοινότητος, η επιχείρηση παρέμεινε κλειστή για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Στη συνέχεια, το Καφενείο παρέμεινε ένα ορόσημο του Απερίου και λειτούργησε περιστασιακά φιλοξενώντας γλέντια, εκδηλώσεις και ζωντανές ηχογραφήσεις καρπαθιακής μουσικής.

Από τον Ιανουάριο του 2024 το καφενείο λειτουργεί  με τον τίτλο «Το Παραδοσιακό»  ως παραδοσιακό καφενείο, ψητοπωλείο  και εστιατόριο, από το Γιώργο Ούκα και τη Δήμητρα Ζαβόλα [9].

Ιστορικά ορόσημα με επίκεντρο το Καφενείο «Τερψιθέα»

Ως κεντρικό καφενείο του χωριού ήταν ανέκαθεν στο επίκεντρο της κοινωνικής ζωής του Απερίου. Παραθέτουμε επιλεκτικά μερικά ιστορικά συμβάντα που σχετίζονται με αυτό.

1922: Γεγονότα αντίστασης κατά της ιταλικής απογραφής

Στις 24 Αυγούστου του 1922 επιχειρήθηκε απογραφή πληθυσμού στην Ιταλοκρατούμενη Κάρπαθο. Οι Καρπάθιοι αντιλαμβανόμενοι τα κίνητρα των κατακτητών, αντέδρασαν βίαια στην απογραφή με αποτέλεσμα να γίνουν επεισόδια σε όλα σχεδόν τα χωριά του νησιού [4]:

Στη βροντώδη φωνή του αξιωματικού «εφ’ όπλου λόγχη» ο κόσμος ξέσπασε σε σφυρίγματα και γιουχαΐσματα. Οι Ιταλοί προχωρούν με αργό βάδισμα προς τη γέφυρα της βρύσης και ανεβαίνουν τα σκαλιά των καφενείων Ματσάκη και Τσαγκάρη, και από εκεί προς τη Μητρόπολη. Στο κάθε καφενείο μπαίνουν έξι στρατιώτες.

Ολόκληρο το σχετικό άρθρο στην Εφημερίδα «Ομόνοια»: https://efimeridaomonia.wordpress.com/2022/08/24/1922-08-aperi/

1929: Το φερμάνι της Καθαροδευτέρας

Ο αείμνηστος Λάμπρος Ι. Σταματιάδης αποφάσισε να εκφωνήσει το «Φερμάνι της Καθαροδευτέρας» και όπως περιγράφει ο ίδιος:

Από τα γέλια και τις φωνές δεν άκουσα την απάντηση του καλοκάγαθου παπά που με παρακολουθούσε με ειρωνικό ύφος. Καβαλάρης, ή μάλλον καβαλάρισσα, στ’ αφηνιασμένο από τον τρόμο γαϊδουράκι, και με τη συνοδεία μικρών και μεγάλων, αρσενικών και θηλυκών, χωριανών και ξενοχωριανών, έφθασα στη μέση της αυλής του Τσαγκάρη, και αφού ζήτησα ησυχία, άρχισα να απαγγέλλω…
Το φερμάνι δημοσιεύεται στην εφημερίδα της Ομόνοιας σε σχετικό άρθρο [3]:

1946: Εορτασμός της Καθαροδευτέρας

Όπως περιγράφεται στο  Δελτίο της Ομόνοιας Αμερικής (1946):

Φεβρουάριος 1946. 1η σελίδα. με τίτλο Αποκρηάτικαι Καρπαθιακαί Εθιμοτυπίαι:
Λίαν ενδιαφέρουσαι τυγχάνουν εις το Απέρι αι Απόκρεω όπου λαμβάνει χώραν και το ψευτοδικαστήριον της Καθαράς Δευτέρας. συνήθως εις το καφενείον του Κωστή Σακελλαρίδη (νυν Εμμ. Τσαγκάρη), όπου η συγκέντρωσις του πλήθους από όλες τις συνοικίες του Απερείου και την γειτονική Βωλάδα και άλλους πλησίον δήμους και την κατά την περίοδον αυτήν ανθισμένην αμυγδαλιά,  που ευρίσκεται εις την αυλήν του ιστορικού καφενείου [7].

1976: Διαμαρτυρία των κατοίκων του Απερίου για τη δέσμευση του νερού του Μερτώνα

Έξω ακριβώς από το καφενείο «Τερψιθέα» στήθηκε συμβολικό οδόφραγμα για να εκφράσει τη διαμαρτυρία των κατοίκων στην απόφαση για τη δέσμευση του συνόλου σχεδόν της υδάτινης παραγωγής των δύο πηγών του Μερτώνα. Απόφαση που πάρθηκε χωρίς καμμιά ιδιαίτερη μέριμνα για την καλλιέργεια της πηγής, για βελτιωτικά έργα ύδρευσης, για αποζημιώσεις των επηρεαζομένων ιδιοκτησιών, αλλά και χωρίς επίσημη τεχνικ΄η μελέτη του έργου ούτε και των επιπτώσεών του. Στο καφενείο πραγματοποιήθηκαν πολλές διασκέψεις των κατοίκων για τον αγώνα τους [8].

Δεκαετία του 1970-80: Κινηματογράφος Χρυσαφίνη

Το καφενείο φιλοξένησε τις προβολές του κινηματογράφου του αείμνηστου Μιχάλη Χρυσαφίνη, που επί σειρά ετών ήταν η μοναδική σχεδόν ψυχαγωγία των κατοίκων της Καρπάθου. Η έλευση της τηλεόρασης στα μέσα της δεκαετίας του ’80 έδωσε τη χαριστική βολή στον κινηματογράφο [8].

Άλλες εκδηλώσεις

Στο καφενείο αυτό πραγματοποιήθηκαν πάμπολες εκδηλώσεις και δραστηριότητες, όπως [8]:
  1. Διανομή αλληλογραφίας ΕΛΤΑ
  2. Συνεστιάσεις για Γάμους, Αρραβώνες και Βαφτίσια
  3. Συνεδριάσεις συλλόγων και φορέων
  4. Ομιλίες πολιτικών υποψηφίων
  5. Καρπαθιακά γλέντια — ηχογραφήσεις

Πηγές και Αναφορές

  1. Αφηγήσεις του Εμμανουήλ Μιχ. Τσαγκάρη (1990) και του Μιχαήλ Εμμ. Τσαγκάρη (2010).
  2. Ανέκδοτο αρχείο του Ιατρού Ανδρέα Ηλ. Λάμπρου.
  3. Η φωτογραφία του 1950-51 βρίσκεται στο Λαογραφικό Αρχείο Απερίου Καρπάθου, συλλογή Εμμανουήλ Μ. Τσαγκάρη.
  4. 1922-08-24: Αντίσταση στην Ιταλική Απογραφή, Απέρι, Καρπαθοπαίδεια
  5. Το φερμάνι της καθαροδευτέρας, του Λάμπρου Σταματιάδη, Εφημερίδα «Ομόνοια», 2020, Φύλλο 63.
  6. Αύγουστος του 1922: ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΗ ΝΙΟΤΗ, Εφημερίδα «Ομόνοια»
  7. Δελτίον Ομονοίας Αμερικής,  Φεβρουάριος 1946. 1η σελίδα (πληροφορίες της Βενετίας Σκευοφύλακα)
  8. Ιδιόχειρες σημειώσεις του Μιχαήλ Μ. Τσαγκάρη και της συζύγου του Βασιλείας, 2013
  9. Καφενείο «το παραδοσιακό», Απέρι 2024, Καρπαθιοπαίδεια

Μιχαήλ Παπαβασιλείου Πετρίτης, εξ Απερίου

Views: 129

Ο Μιχαήλ Παπαβασιλείου Πετρίτης ήταν γιατρός, λόγιος, δημοσιογράφος και συγγραφέας. Γεννήθηκε στο Απέρι Καρπάθου το 1885 και πέθανε στο χωριό του το 1946. Παρακολούθησε τα μαθήματα του Δημοτικού Σχολείου στο Απέρι, αλλά το 1899 μετανάστευσε με τον πατέρα του στην Βουρνόβα της Μικράς Ασίας, όπου φοίτησε στην εκεί Ευαγγελική Σχολή.

Ο Πατέρας του ήταν ο παπα-Βασίλης Πετρίτης, ιερέας στη Μητρόπολη Καρπάθου με σημαντικό ποιμαντικό και συγγραφικό έργο. Ο παππούς του Πνευματικός ίδρυσε το πρώτο σχολείο της περιοχής στο Κάστρο του Μεγάλου Χωριού (σημερινό Απέρι και Βωλάδα).

Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ειδικεύτηκε στην Γυναικολογία στο Παρίσι. Ως φοιτητής ανέπτυξε σπουδαία πνευματική δραστηριότητα. Ίδρυσε τότε στην Αθήνα, το 1905, την πρώτη εφημερίδα του νησιού μας «Η Κάρπαθος», μαζί με τον συνεργάτη του Εμμ. Καφετζόπουλο, από το Απέρι. Ο Καφετζόπουλος ήταν επίσης φοιτητής της Φιλολογίας στην Αθήνα. Η εφημερίδα «Κάρπαθος» εκδιδόταν στην αρχή κάθε εβδομάδα και μετά έγινε δεκαπενθήμερη. Κυκλοφόρησε για τρία χρόνια (1905,1906,1907).

Παντρεύτηκε στην Κάρπαθο τη Σταματίνα Νισύριου του Πολυχρόνη, με την οποία απέκτησε 5 παιδιά, τη Πολιτεία, Βασιλεία, Ζωή, Βασίλη και Φωτεινή – Νεφέλη. Αγαπούσε την αρχαία ελληνική γραμματεία και γι’ αυτό έδωσε αρχαιοελληνικά ονόματα σε μερικά από τα  παιδιά του, πράγμα ασυνήθιστο για την εποχή εκείνη.

Ίδρυσε ακόμη την εφημερίδα «Η Κουρεττού», που στο Καρπαθιακό γλωσσικό ιδίωμα, σημαίνει κουτσομπόλα. Ήταν εφημερίδα μικρού σχήματος, τετρασέλιδη και εκδόθηκε στην Αθήνα μόνο σε δύο φύλλα (27 Ιανουαρίου 1908 το πρώτο και 7 Φεβρουαρίου 1908 το δεύτερο). Την έκδοση της εφημερίδας αυτής δεν υπέγραφε με το όνομα του αλλά με το ψευδώνυμο Μ.Κ., παραπλανητικά. Το περιεχόμενο της εφημερίδας αυτής ήταν σατιρικό. Την εφημερίδα «Η Κουρεττού» μελέτησε σε άρθρο του παλαιότερα ο αείμνηστος δικηγόρος και φιλόλογος, από τις Μενετές, Ντίνος Α. Μελάς, διδάκτωρ Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Πετρίτης εξέδωσε επίσης το «Καρπαθιακό Ημερολόγιο» , που ήταν ετήσια έκδοση.

Εκδόθηκαν όμως μόνο δύο τεύχη (1906-1907). Εκεί, δημοσίευσε πρωτογενές λαογραφικό υλικό από την Κάρπαθο. Ο Πετρίτης θεωρείται από τους Καρπάθιους λαογράφους και ιστορικούς ως ένας άνθρωπος με πρωτοποριακές ιδέες και εμπνεύσεις. Με τις παραπάνω εκδόσεις και τα κείμενά του, προέβαλε το νησί μας στις αρχές του εικοστού αιώνα.

Σε αναγνώριση του έργου του ο Δήμος Καρπάθου έδωσε το όνομα του σε κεντρική οδό στη γενέτειρά του στο Απέρι.

Πηγές και Αναφορές

  1. Μιχαήλ Παπαβασιλείου Πετρίτης, του Μηνά.Αλ.Αλεξιάδη, Ομότιμου Καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
  2. Ιστορία της Καρπάθου, Μιχάλης Μιχαϊλίδης-Νουάρος.

Μέθεξη

Views: 345

Με τον όρο μ΄έθεξη [1], προσδιορίζεται η ψυχική συνάντηση, επαφή, επικοινωνία [1].

Στα π΄λαίσια του Καρπαθιακού Πολιτισμού, η μέθεξη σχετίζεται με το γλέντι [2], μια σημαντική κοινωνική διαδικασία, που επιτρέπει στους συμμετέχοντες να συναντώνται σωματικά και ψυχικά, να επικοινωνούν, να μοιράζονται χαρές και λύπες και τελικά να συνδέονται ακόμη περισσότερο με τη γενέθλια γή. Με τον  όρο αυτό προσδιορίζει ο καθ. Παύλος Κάβουρας [3] το αποκορύφωμα του Ολυμπίτικου γλεντιού, που αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του Καρπαθιακού γλεντιού.

Στη φωτογραφία εικονίζεται γλέντι σε καφενείο του Όθους, στη δεκαετία του ’90.

 

Γλέντι σε καφενείο του Όθους, 1998

Αναφορές και πηγές

  1. Μέθεξη (βικιλεξικό).
  2. Μέθεξη του Ολυμπίτικου Γλεντιού, Καρπαθιακά Νέα, Μηνάς Βιντιάδης.
  3. Παύλος Κάβουρας, Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).

 

Κωστής Βασιλαράκης – εξ Όθους – οργανοπαίχτης

Views: 97

Λήμμα υπό συγγραφή

Ο Κωνσταντίνος Βασιλαράκης, οργανοπαίχτης από το Όθος της Καρπάθου, γεννήθηκε το 1926 και απεβίωσε το 2018.

Συμμετείχε στο δίσκο «τ’ άχολο περιστέρι» παραγωγή της Άπελλα Νότα για το σύλλογο Οθειτών Αμερικής ο «Άγιος Παντελεήμονας»

Μνημονεύεται στο βιβλίο Η λαϊκή μουσική του νησιού της Καρπάθου – Βιβλίο (Brandl, R. M. Reinsen, 1992)

 

Πηγές και Αναφορές

  1. «τ’ άχολο περιστέρι» παραγωγή της Άπελλα Νότα για το σύλλογο Οθειτών Αμερικής ο «Άγιος Παντελεήμονας», Καρπαθοπαίδεια
  2. Η λαϊκή μουσική του νησιού της Καρπάθου – Βιβλίο (Brandl, R. M. Reinsen, 1992), Καρπαθοπαίδεια

Η λαϊκή μουσική του νησιού της Καρπάθου – Βιβλίο (Brandl, R. M. Reinsen D., 1992)

Views: 220

Λήμμα υπό κατασκευή

Die Volksmusikder Insel Karpathos (Brandi, R. M. Reinsen, D. Orbis Musicarum, 1992). – Η λαϊκή μουσική του νησιού της Καρπάθου.

Βιβλίο του Rudolf Maria Brandl & D. Reinsen. Στο εξώφυλλο η φωτογραφία του λυριστή Κωστή Βασιλαράκη από το Όθος.

 

 

 

 

 

 

Στο βιβλίο συμπεριλαμβάνονται και δύο κασέτες με ηχογραφήσεις που αναφέρονται στο παρακάτω κατάλογο. Έχουν καταγραφεί οι παρακάτω οργανοπαίχτες:

  1. Κ. Βασιλαράκης (Όθος)
  2. Ασπρομμάτης (Πηγάδια)
  3. Βασιλάκης (Πηγάδια)
  4. Λαθουράκης (Πηγάδια)
  5. Τσαμπανάκης (Όλυμπος)
  6. Σαρρής (Μεσοχώρι)
  7. Μάλτας (Μεσοχώρι)
  8. Νταργάκης (Όλυμπος)

Έχουν καταγραφεί οι παρακάτω σκοποί της Καρπάθου:

Μήλο της Μηλιάς
Πάνω Χορός
Μπλού Μαρέν
Αλέντι
Ζερβός
Νύχτας
Πεύκος
Σούστα
Συρτός
Ζιμπούλι
Κρητικός
Πισωμέρι
Οθείτικος
Απερίτικος
Πεντοζάλης
Συρματικός
Βοσκίστικος
Ολυμπίτικος
Χογλακούλια
Αρκασιώτικος
Βωλαδιότικος
Γιαγκούσικος
Μενετιάτικος
του Παύλου Κομνηνού
του Γιάγκου
του Βασιλαρά
του Καπετάνιου
του Χατζηγεωργίου
Μωρό

 

 

Rudolf Maria Brandl – Μουσικολόγος

Views: 128

Rundolf Maria Brandl

Ως μέρος της επιστημονικής του καριέρας, ο Rudolf Maria Brandl συνδέθηκε με το αρχείο ηχογραφήσεων του Ogram AW για δεκαετίες. Αρχικά εργάστηκε ως βοηθός έρευνας στον τομέα της εθνομουσικολογίας από το 1966 έως το 1975, αργότερα ήταν μακροχρόνιο μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ινστιτούτου.

Μετά τη συνταξιοδότησή του ως καθηγητής συστηματικής μουσικολογίας και εθνομουσικολογίας στο Georg-August-Universität Göttingen, διετέλεσε διευθυντής του αρχείου φωνογραφημάτων από το 2008 έως το 2011. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δημιούργησε την ομάδα εργασίας «R. M. Brandl-Collection», η οποία είναι αφιερωμένη στην αρχειοθέτηση, επεξεργασία και επεξεργασία της οπτικοακουστικής τεκμηρίωσης που έχει παράγει κατά τη διάρκεια των δεκαετιών. Ο Rudolf M. Brandl πραγματοποίησε το εκτεταμένο εθνομουσικολογικό ερευνητικό του έργο στη Βιέννη, στα Βαλκάνια, καθώς και στην Ελλάδα και την Κίνα ειδικότερα, και έχει λάβει διεθνή βραβεία και διακρίσεις.

Μελέτησε ιδιαίτερα τη παραδοσιακή μουσική της Καρπάθου και εξέδωσε και σχετική μελέτη στο βιβλίο του με τίτλο [4]:

Die Volksmusikder Insel Karpathos (Brandl, R. M. Reinsen, D. Orbis Musicarum, 1992). – Η λαϊκή μουσική του νησιού της Καρπάθου.

Στο βιβλ΄ίο αυτό συμπεριλαμβάνονται και δείγματα από τη μουσική που κατέγραψε και μελέτησε.

Αναφορές και πηγές

  1. https://www.oeaw.ac.at/en/detail/news/rudolf-m-brandl-1943-2018/
  2. https://www.oeaw.ac.at/fileadmin/Institute/PHA/PDF/biographie_brandl.pdf
  3. ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ, PUCHNER WALTER, Βιβλιοκριτική του βιβλίου του R. Brandl
  4. Το «Η λαϊκή μουσική του νησιού της Καρπάθου», βιβλίο του R. Brandl στη Καρπαθοπαίδεια.

AN101 – οι ξενιτεμένοι – (Apella Nota – CD – 2000)

Views: 88

οι ξενιτεμένοι – when the yearning rivers run (AN101)

Το CD «ξενιτεμένοι» (when the yearning rivers run) κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 2000 από την Άπελλα Νότα (AN101), ως επανέκδοση κασέτας με το ίδιο περιεχόμενο που είχε κυκλοφορήσει στη δεκαετία του ’80 στην Αμερική.

Η νέα έκδοση κυκλοφόρησε σε ψηφιακό δίσκο αφού έγινε η κατάλληλη επεξεργασία (mastering) για τη μεταφορά της από τις αρχικές ταινίες και προσετέθη βιβλιαράκι με πληροφορίες για το δίσκο, στίχους, ονόματα τραγουδιών, σκοπών και συντελεστές.

Ολόκληρο το album βρίσκεται στο youtube στο κανάλι του Γ. Λογοθέτη:

Κατάλογος τραγουδιών – SONG LIST

  1. ΔΙΛΗΜΜΑ [dilemma]
  2. ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ [nostalgia]
  3. ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΣ ΣΤΗΝ ΞΕΝΙΤΙΑ [i emigrated young]
  4. ΦΕΥΓΩ ΜΕ ΤΟ ΞΗΜΕΡΩΜΑ [i’m leaving at first light]
  5. ΚΑΙ ΠΑΙΡΝΩ Τ ΑΡΜΙΔΑΚΙ ΜΟΥ [searching for my love]
  6. ΠΛΑΝΕΥΤΡΑ ΞΕΝΙΤΙΑ [seductive foreign lands]
  7. ΣΟΥΣΤΑ και ΠΑΝΩ ΧΟΡΟΣ [karpathian dances]

Πληροφορίες έκδοσης – Publication Information

lyre, vocals: [1, 2, 3, 5, 6]: YIANNIS D. PANAGIOTOU
vocals: [1, 2, 3, 4, 6]: MANOLIS D. PANAGIOTOU
lute: EFTHIMIOS N. VERGIS
lyrics: NICK E. DIAKOS
PRODUCTION Apella Nota Folk Music Productions, Piraeus, Greece (2000)
RECORDING/MASTERING Joel Katz, JADE Recordings, Fairlawn, NJ, USA (1987)
DIGITAL REMASTERING Alan Douchess, WEST WEST SIDE MUSIC Englewood, NJ, USA (1999)
COVER DESIGN LISA AELION, AELION DESIGN New York, NY, USA
ENGLISH TEXT John T. Lagonikos, Pretoria, Republic of South Africa
PHOTOGRAPHS Manolis G. Cassotis (from his archives), USA

Αναστοχασμοί — Reflections

The music calls
I hear the voices start
I feel the wind beneath my exiled heart
As I soar above my dreams
To the place I belong
Where the cloud and mountain meet
Where the thirsty come to drink
The tears from their palms
That the Mother Mary weeps
When the music calls, when the voices start, when the yearning rivers run, the meaning of the word ξενιτεμένοι translates into the emotional turbulence of my heart.

It is the longing I feel. A pain that will not heal. A void that will not fill. It is the love that I have for the shores that I left, for the place of my birth.

It is a state of being ….. A commingling of longing and belonging.

It is this passion that this compilation of music and verse celebrates through poetic dialogue. This is in the form of rhyming verse (mandinathes), composed of two fifteen syllable lines of iambic rhythm, identical to that of Homer’s epics. It allows raw lyrical expression that churns and liberates restless emotions through uninhibited colloquy. The poetic verse is sung to different folk melodies (skopee) which vary in complexity, length and tempo.

The music is vibrant and puissant. Distinctive and evocative. It is played on traditional musical instruments. One of these, the lyre, is the successor to Apollo’s original lyra. Its legacy endures. Its benefaction touches all Karpathians. Its ancient, haunting echo plays on. Occasionally, Apollo selectively bequeaths God given talent to a chosen few of the lyre’s modern day exponents.

Οι Συντελεστές – The contributors

Γιάννης Παναγιώτου

Yiannis D. Panagiotou is one of them ….. In his hands the lyre lives. From the wooden belly of this noble instrument he coaxes the sonorous bittersweet notes that entertained the ancient gods.

Ευθύμιος Ν. Βέργης — Efthimios N. Vergis

Accompanied by the lute (laoϊto) in the hands of the talented Efthimios N. Vergis, the patrimonial melodies and dances ignite the musical soul of Karpathians.

Νικόλαος Ε. Διάκος – Nick E. Diakos

The lyrics touch and lacerate. They are autobiographical. The emotional outpouring of one of the ξενιτεμένοι ….. Nick E. Diakos. His words bleed from his melancholy spirit in poignant, lyrical imagery. He distils his own feelings of alienation into searing, poetic prose that communes with the restlessness of the ξενιτεμένοι.

 

Μανόλης Δ. Παναγιώτου – Manolis D. Panagiotou

Yiannis and his brother, Manolis D. Panagiotou, agitate and animate the nostalgic prose. Their intensely stirring vocal interpretation both wounds and caresses and builds bridges across the seas of separation to the place I belong ….. where the cloud and mountain meet ….. where the Mother Mary weeps.

 

They laud and lament, bare and share, the emotions of their people. Their beliefs and their ways and their love for their place. They weave together their pain and their joy, their laughter and their tears, into an intimate musical tapestry that is uniquely Karpathian.

The artistic rapport is inspirational. A collaboration of graces. The nameless graces Alexander Pope extols in his critical literary treatise “An Essay on Criticism.” In 745 lines of rhyming couplets written in iambic pentameter, Alexander Pope dramatically breaks this strict literary pattern, only once, to pay homage to man’s artistic exhilaration in these three lines of verse.

Music resembles Poetry, in each
Are nameless graces which no methods teach,
And which a masterhand ☨ can reach
From a different time, from a different place, his words cross cultural divides to acknowledge the creative exaltation of the human spirit. They do so now. Through them, I feel the presence of the nameless graces in the emotional dignity of this compilation. I hear them in the music ….. I hear them in the songs.

I salute this contribution to our musical heritage. God’s will there be more. That the musical footprints of these Karpathian artists meet again. That their musical graces mark the new millennium.

John T. Lagonikos☨

Εικόνες από το βιβλιαράκι — Booklet Images

The images included in the cover design of the CD and cassette are photographs of Pigadia, the main port of Karpathos, circa 1920 to 1935. It is where Karpathian emigrants embarked on the long and arduous journey to the foreign lands. It is also the place they longed to set their foot on whilst fulfilling their dream of returning to the motherland. The stage where pain and joy embraced for all to see.

Waiting for the boats to ferry passengers to and from the ship. Picture taken circa 1935 (Manolis Kassotis collection).

 

People gathered at the port waiting for their loved ones to disembark from the ship. Picture taken circa 1920s before the pier was constructed (Manolis Kassotis collection)

 

The Zavolas family greeting a returning relative. Picture taken in front of the customs building before the pier was constructed (circa 1930 – Manolis Kassotis Collection)

(P) + © 2000 APELLA NOTA Folk Music Productions All rights reserved.